Πέμπτη 8 Νοεμβρίου 2007

“Καθεστωτισμός – Κυβερνητισμός”

Έχει παρατηρηθεί ότι καίτοι τα κόμματα διασφαλίζουν την συνέχεια και σταθερότητα της δημοκρατίας μας, ακόμα και αν το σύστημα αντιπροσώπευσης περνάει κρίση, εντούτοις όταν εγκαθιδρύουν επί μακρό χρονικό διάστημα ένα σύστημα διακυβέρνησης, αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αποκτούν συν τω χρόνω μια "καθεστωτική" αντίληψη και λειτουργία, μέσω της δημιουργίας παγιωμένων σχέσεων και λειτουργιών, οι οποίες όχι μόνον ανακόπτουν την αρχική ορμή και ενεργούν εν τέλει ως τροχοπέδη για την επίτευξη των αλλαγών και μεταρρυθμίσεων που επαγγέλλονται, αλλά - το κυριότερο - μετατρέπονται σε απλοί διαχειριστές της εξουσίας.
Αυτή η καθεστωτική αντίληψη, η οποία αποκαλείται “καθεστωτισμός - κυβερνητισμός” επηρεάζει παραμορφωτικά τις συνειδήσεις των πολιτικών ενός τέτοιου κόμματος, από τον πιο μικρό μέχρι τον πιο μεγάλο, κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να θεωρούν την νομή της εξουσίας ως αναφαίρετο δικαίωμα και αυτοσκοπό και ότι ο Λαός είναι υποχρεωμένος να τους ανέχεται ως νομείς και διαχειριστές στο διηνεκές.
Από αυτόν τον “κυβερνητισμό” δεν ξέφυγε και το ίδιο το ΠΑΣΟΚ, το οποίο, επειδή παρέμεινε για πολλά χρόνια στην εξουσία, αναλώνοντας τις δυνάμεις του στη διαχείριση της εξουσίας και των μηχανισμών της, ταυτίστηκε με την κρατική λειτουργία, σε σημείο που να έχει αποκτήσει μια ιδιώνυμη "κρατική" νοοτροπία, με αποτέλεσμα την διάρρηξη των σχέσεών του με τα κοινωνικά στρώματα που το στήριζαν και ήθελαν να προσβλέπουν σ’ αυτό.
Αξιοσημείωτη πάνω στο ζήτημα αυτό είναι η προσφάτως δημοσιευθείσα αυτοκριτική της Βάσως Παπανδρέου, η οποία είπε ότι: «…το πρόβλημά μας δεν είναι ότι κυβερνήσαμε, το πρόβλημα έγκειται στον τρόπο που κυβερνήσαμε…τα τελευταία χρόνια είμαστε ο ορισμός της πολιτικής ασάφειας και της ανυπαρξίας ενιαίας έκφρασης...μιλούσαμε για συμμετοχική δημοκρατία και δεν είχαμε στοιχειώδη δημοκρατία στη λειτουργία μας...».
Μετά την ήττα του 2004 το ΠΑΣΟΚ κλήθηκε να λειτουργήσει με την πραγματική του ιδιότητα· αυτή του πολιτικού κόμματος. Κι ενώ φαντάζει τούτο αυτονόητα απλό, εντούτοις αποδείχθηκε εξαιρετικά δύσκολο, αν όχι αδύνατο στη πράξη. Ευρισκόμενο αποκομμένο από την δημόσια διοίκηση ανακάλυψε ότι λησμόνησε πώς είναι να λειτουργεί σαν κόμμα. Η δεύτερη συνεχόμενη ήττα έφερε στην επιφάνεια πλήρως αυτό το πρόβλημα εγκλιματισμού στις νέες συνθήκες. Το πλείστον των στελεχών, αλλά και των μελών του ΠΑΣΟΚ έχοντας περιέλθει σε πολυετή απραξία, αδυνατούσαν να συνειδητοποιήσουν ότι χρειάζεται η συστράτευσή τους για την επανάκαμψη από την νάρκη στην οποία είχαν περιέλθει, πολλώ μάλλον να αλλάξουν νοοτροπία ετών, προωθώντας και υλοποιώντας τα σχέδια και τις νέες ιδέες του ανακηρυχθέντος από τις εσωκομματικές εκλογές του 2004 νέου Προέδρου Γιώργου Παπανδρέου για τον ανασχηματισμό του κόμματος.
Και πράγματι, όπως αναφέρθηκε και σε προηγούμενο άρθρο μας, υπήρξαν νέες ιδέες, και μάλιστα πολύ οραματικές και πολλά υποσχόμενες, όπως: α) η πράσινη οικονομία, β) η συμμετοχική δημοκρατία, γ) η κοινωνική λογοδοσία, δ) η επένδυση στην παιδεία, ε) η μέτρηση της απόδοσης των κρατικών δαπανών και στ) η ανάπτυξη της περιφέρειας στη λογική της "Νέας Ολυμπίας", κ.α., τις οποίες ο μόνος που πραγματικά τις εξέφρασε στο προηγούμενο διάστημα ήταν, δυστυχώς, μόνον ο Γιώργος Παπανδρέου, σε σημείο που να διερωτάται κανείς εάν είναι το ίδιο το ΠΑΣΟΚ έτοιμο για έναν ηγέτη σαν τον Γιώργο Παπανδρέου ή μάλλον βολεύει καλύτερα το ρουσφέτι, η εσωκομματική διαπλοκή, οι ομάδες, οι καρέκλες, κ.λ.π.;
Σήμερα, μετά από 2 συνεχόμενες ήττες, πολλοί είναι αυτοί που μιλάνε για το ποιός θα κερδίσει τον Καραμανλή. Δηλαδή αυτή την στιγμή τουλάχιστον μια μεγάλη μερίδα στελεχών, μελών, αλλά και φίλων του ΠΑΣΟΚ δεν έχει καταλάβει ότι η απώλεια της εξουσίας επιβάλλει να λειτουργήσει το ΠΑΣΟΚ ως κόμμα.
Και τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Ότι πρέπει να κάνει ό,τι κάνει ένα κόμμα που δεν είναι εξουσία. Να συζητήσει με αυτούς που δεν το ψήφισαν, γιατί δεν το ψήφισαν...Να καταλάβει γιατί έχασε. Και μετά να προχωρήσει στις πολιτικές αλλαγές που απαιτούνται για να ξαναγίνει κόμμα. Και τότε να αρχίσει να συζητά ξανά για εξουσίες, εκλογικές νίκες, κ.λ.π..
Σήμερα, όμως, τι έχουμε; Νοσταλγοί της εξουσίας της περιόδου “1981-2004”, να συζητάνε την επαναφορά σε αυτό που τους έλειψε· Στον κρατικό κορβανά. Στην κρατική τους λειτουργία και όχι σε μια ενδυναμωμένη κομματική τους λειτουργία. Ακόμα και τώρα το κόμμα το βλέπουν σαν το “αναγκαίο κακό”, για να επανέλθουν σε αυτό που τους άρεσε. Να τους χαιρετούν οι θυρωροί στα Υπουργεία, να διαχειρίζονται σοβαρά θέματα ή μη, αλλά με τίτλο…
Αποξενώθηκε, λοιπόν, το ΠΑΣΟΚ από την κοινωνική του λειτουργία, περιχαρακωμένο στην «κρατική του λειτουργία». Ακόμα και τώρα και στα δύο στρατόπεδα βλέπουμε ανθρώπους να μιλούν για την επικράτηση όχι μόνον έναντι του αντιπάλου, αλλά έναντι και των υπο-ομάδων εντός της κάθε ομάδας. Μάχη καθαρά με κρατικά χαρακτηριστικά και όχι κομματικά. Μάχη νομής εξουσίας όχι κομματικής, αλλά στρατηγική τοποθέτηση όταν θα έρθει η ώρα της εξουσίας.
Ακόμα και στην σημερινή αντιπαράθεση το ΠΑΣΟΚ έχει το καθεστωτικό άρωμα. Την άρρηκτη σχέση του με την εξουσία δηλαδή και την πλήρη αδυναμία του να οργανωθεί στοιχειωδώς έξω από αυτή. Το πλέον εντυπωσιακό είναι ότι εναντίον του “καθεστωτισμού” μιλούν άνθρωποι όπως o Βαγγέλης Βενιζέλος, η Τόνια Αντωνίου, ο Κώστας Σκανδαλίδης, η Μιλένα Αποστολάκη, που ουσιαστικά για πρώτη φορά καλούνται να λειτουργήσουν σε μια κατάσταση που δεν ελέγχουν πλήρως. Παρότι δεν είναι επί του παρόντος σώφρον να γίνει λόγος περί μηχανισμών, εντούτοις απορίας άξιον είναι πώς είναι δυνατόν να είναι εναντίον των καθεστωτικών αντιλήψεων, άνθρωποι που κλείνουν, σε δημόσιες κρατικές ή περί του κράτους θέσεις, 20 χρόνια; Μιλούν για τις διαπλοκές με τα ΜΜΕ άνθρωποι που δούλεψαν με αυτά, που πλήρωσαν, που συγγένεψαν και παντρεύτηκαν με αυτά μια εικοσαετία; Και είναι λίγο αργά για τους παλιούς τουλάχιστον, να αλλάξουν προβιά και να είναι αθώοι κοινωνιστές.
Το βράδυ της Τρίτης, 6/11/2007, από τη Χαλκίδα ο Γ.Παπανδρέου απηύθυνε πρόσκληση στους πολίτες, να πουν «ναι» στη μεγάλη πράξη κάθαρσης που θα απαλλάξει το ΠΑΣΟΚ από τον «καθεστωτισμό» και τον «κυβερνητισμό». Και μάλιστα χειροκροτήθηκε έντονα όταν το είπε. Φαίνεται πως αν και αργά, τουλάχιστον ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ αποδέχεται όλα αυτά που καταμαρτυρούσαν στο κόμμα οι "κακοί", "αντιλαϊκοί" "εχθροί" του, δηλαδή οι πολίτες.
Αλλά δεν φτάνει αυτό. Δεν σημαίνει ότι ξεπερνιέται ένα πρόβλημα μόνο και μόνο επειδή το έχεις αναγνωρίσει. Για να αλλάξει το ΠΑΣΟΚ χρειάζεται και να αλλάξουν πρόσωπα. Όλους αυτούς που με τον καιρό έγιναν καθεστωτικοί ή αναλώθηκαν στη διαχείριση της εξουσίας και των μηχανισμών της. Χρειάζονται ριζικές αλλαγές σε επίπεδα προσώπων για να κάνουν μια νέα αρχή. Όσο αυτό δεν γίνεται εγκαίρως αντιληπτό, θα έχουμε επανάληψη του μύθου της περιόδου 2004-2007, περί δεξιάς παρένθεσης...
Ο Γιώργος Παπανδρέου αν κερδίσει, γιατί εξακολουθώ να πιστεύω ότι μόνο αυτός μπορεί να αλλάξει κάτι, πρέπει να σπάσει αυτόν τον καθεστωτισμό. Γιατί έτσι όπως είναι σήμερα, σαν θεσμική κουλτούρα, αυτό το κόμμα, είναι πολύ δύσκολο να ξανακυβερνήσει. Πρώτα πρέπει να πείσει το ΠΑΣΟΚ ότι νοιάζεται για τον κόσμο, ότι έχει ξεκάθαρες πολιτικές θέσεις επί όλων των κρισίμων ζητημάτων που τον αφορούν, οι οποίες θα διαμορφώσουν από τη μια πλευρά μια νέα σχέση του ΠΑΣΟΚ με την πολιτική και από την άλλη μια νέα σχέση εμπιστοσύνης με τον πολίτη και μετά να ζητήσει την ψήφο του. Μετά θα μπορεί να απαιτήσει με αξιώσεις την συνεργασία με την αριστερά, αλλά και να κοιτάξει την ΝΔ στα μάτια, χωρίς φόβο και ενοχές…