Παρασκευή 15 Δεκεμβρίου 2006

Άνθρωπος και Γαία – Μια λησμονημένη σχέση εξάρτησης



“Να αποστρέφεσαι όσα βρίσκονται στην εξουσία μας, αλλά είναι αντίθετα προς τη φύση ” (ΕΠΙΚΤΗΤΟΥ Εγχειρ. II, 2)
Αν ήσασταν εξωγήινοι και ψάχνατε για ζωή στη Γη τι θα παρατηρούσατε στον πλανήτη αυτόν;
1. Ότι είναι μια εκπληκτική γαλάζια μπάλα, τυλιγμένη από ένα μείγμα αερίων σε περιεκτικότητα 21% οξυγόνο,78% περίπου άζωτο και ελάχιστα άλλα αέρια. Το μείγμα αυτό είναι εκρηκτικό, αλλά δεν εκρήγνυται. Και επιπλέον παραμένει σταθερό εδώ και εκατομμύρια χρόνια. Το οξυγόνο εάν έφτανε στο 25% όλα τα δάση θα καίγονταν αμέσως. Αν κατέβαινε στο 17% καμία φωτιά δεν θα άναβε και κανένα όν, που αναπνέει, δεν θα ζούσε. 2. Το θαλασσινό νερό έχει, επίσης, μία σταθερή περιεκτικότητα σε άλατα. Σταθερή μέση θερμοκρασία. Σταθερό κλίμα (οι παγετώνιες εποχές, οι κατακλυσμοί, ηφαιστειακές εκρήξεις, συγκρούσεις μετεωριτών απλώς είναι οι μικρές ταλαντώσεις ενός εκκρεμούς με μικρό πλάτος, σταθερή περίοδο και…όμορφη ακουστική). 3. Αν και η ηλιακή ακτινοβολία μέσα σε 4 δισεκατομμύρια χρόνια -τόσα χρόνια η Γη δημιουργεί ζωή- αυξήθηκε κατά 30%, η Γη από μόνη της διατήρησε σταθερή τη θερμοκρασία του σώματος της και δεν “κάηκε” από τον Ήλιο. 4. Ούτε χάνει θερμοκρασία, ούτε οδεύει προς τη αταξία και το χάος, όπως θα έπρεπε. Αντίθετα παράγει συνεχώς νέα τάξη, πολυπλοκότητα και ταυτόχρονα ενοποιεί και συνθέτει πολυάριθμες χημικές και θερμοδυναμικές ισορροπίες…
Η Γη δεν είναι, όπως λανθασμένα θεωρεί ο σύγχρονος άνθρωπος, ένας νεκρός πλανήτης από πετρώματα που πάνω του ζουν κάποιοι ζωντανοί οργανισμοί όπως τα ζώα, τα φυτά και ο άνθρωπος.
Αποτελεί ουσιαστικά μια ζωντανή οντότητα, ικανή να αντεπεξέρχεται στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει, να μαθαίνει απ’ αυτές, να ισορροπεί κάθε ανισορροπία, να αυτοθεραπεύεται και να εξελίσσεται, όπως κάθε άλλος ζωντανός οργανισμός. Το σύνολο της ζωής πάνω στη Γη, μέσα από την δημιουργική και αρμονική αλληλεπίδραση όλων των μερών του, ήταν εκείνο που τροποποίησε τις συνθήκες του πλανήτη, έτσι ώστε η ζωή να μπορέσει να στεριώσει πάνω σ’ αυτόν και να εξελιχθεί. Με άλλα λόγια, δεν ήταν η ζωή που προσαρμόστηκε στις συνθήκες που βρήκε, αλλά ήταν η ζωή που έφτιαξε τις κατάλληλες συνθήκες.
Πέρα όμως από την καθαρά βιολογική και χημική θεώρηση του συνόλου της βιόσφαιρας του πλανήτη μας, υπάρχουν συγκλίνουσες ενδείξεις για το ότι, εκτός από τη βιολογική συνάφεια του συνόλου της ζωής πάνω στη Γη, υπάρχει και συνάφεια σε συγκινησιακό και σε νοητικό επίπεδο. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως τα συναισθήματά μας και οι σκέψεις μας μπορούν να αλληλεπιδρούν και να διαμορφώνουν καταστάσεις πάνω στον πλανήτη, οι οποίες τελικά γίνονται αντιληπτές ως φυσικά φαινόμενα.
Στη μακρινή αρχαιότητα ο άνθρωπος, τότε που ήταν λιγότερο “σοφός” από εμάς τους σημερινούς, έχοντας μια πιο άμεση επαφή με τη φύση και δίχως τον σημερινό απομονωτισμό μας στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις, μπορούσε να αφουγκράζεται τον παλμό της φύσης και να αναγνωρίζει ότι τα πάντα γύρω του σφύζουν από ζωή. Μα πάνω απ’ όλα αναγνώριζε ότι όλα γύρω του αλληλεπιδρούν, ως ζωντανοί οργανισμοί που είναι και ότι όλα μαζί αποτελούν κύτταρα ενός ευρύτερου ζωντανού οργανισμού που είναι ο ίδιος ο πλανήτης.
Κυριολεκτικά, οι μακρινοί μας πρόγονοι βίωναν την στοργική αγκαλιά της Μητέρας Γης. Ο Ησίοδος, στη Θεογονία του, αποκαλεί τη Γαία ως την αρχαιότερη θεά. Αυτή τους έδινε τροφή, αυτή τους καθοδηγούσε στην κατανόηση του κόσμου και τη γνώση των Νόμων της ζωής, αυτή τους χάριζε κάθε χαρά και πόνο και με περισσή αγάπη πάντα σύμπασχε μαζί τους. Η ίδια η καλλιέργεια της γης είχε ιερό χαρακτήρα. Πίστευαν ότι, μέσω της πράξης αυτής, δεν εξασφάλιζαν μόνον την διατροφή τους, αλλά απέδιδαν, επίσης, τιμές στην Μεγάλη Θεά Δήμητρα και την Μητέρα Γαία. Η γη αυτή, που γεννά και τρέφει τους ανθρώπους, θα είναι η ιδία που θα δεχθεί τα κορμιά τους όταν τελειώσουν την πορεία του βίου. Έτσι, τα εδάφη στα οποία πραγματοποιείται η μόνιμη εγκατάσταση των ανθρώπων και η απαρχή της Γεωργίας, γίνονται για τις επόμενες γενεές τα ιερά εδάφη, που τους παρέδωσαν οι προπάτορές τους για να καλλιεργήσουν, να τα υπερασπίσουν και να τα τιμήσουν, τιμώντας, με τον τρόπο αυτόν και τους ίδιους τους Προγόνους τους.
Οι Ινδιάνοι τις Αμερικής λένε ότι κάτω από το βλέμμα της Γαίας κάθε πέτρα, φυτό, ζώο και άνθρωπος είναι αδέλφια που συμπορεύονται στο ίδιο μονοπάτι και για το λόγο αυτό στις επικλήσεις και τις προσευχές τους όλα τα πλάσματα αποκαλούνται και βιώνονται ως «αδέλφια ανθρώπου».
Με μεγάλο σεβασμό και ταπεινότητα το Πνεύμα της Μητέρας Γης προσεγγίζουν και οι Δρυίδες και οι απανταχού Σαμάνοι.
Ύστερα από τα παραπάνω, μήπως θα αντέχατε να μάθετε τι ρόλο παίζει λ.χ. …το μικροσκοπικό και “ασήμαντο” πλαγκτόν των θαλασσών στη ζωή της δική μας αρχοντιάς; Μελέτες έδειξαν ότι απελευθερώνει στον ωκεανό θείο, το οποίο μετατρέπεται σε διμεθυλιούχο θείο. Μέρος αυτού εξαερώνεται και δημιουργεί όξινα σωματίδια. Αυτά, με τη σειρά τους, ευνοούν τη δημιουργία πυκνών σύννεφων βροχής. Σύμφωνα με υπολογισμούς, αν το πλαγκτόν δεν αναλάμβανε το ρόλο αυτό οι βροχές θα μειώνονταν κατά το ήμισυ και η θερμοκρασία θα ήταν υψηλότερη κατά 10 βαθμούς Κελσίου. Το πλαγκτόν λειτουργεί με τέτοιο τρόπο, ώστε η Γαία να διατηρείται σχετικά δροσερή. «Πολύ αλτρουιστική συμπεριφορά. Γιατί άραγε;», αναρωτιούνται οι εξελικτικοί βιολόγοι, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι το πλαγκτόν συμβάλλει στη δημιουργία των σύννεφων βροχής, προκειμένου να διασκορπίσει τα γονίδιά του μακριά.
Τελικά, η Γαία λειτουργεί βάσει παράλληλων ιεραρχικών συστημάτων. Στο ένα επίπεδο υπάρχουν τα γονίδια, οι πληθυσμοί και τα είδη που δημιουργούν τους κανόνες. Μετά, οι οικογένειες και οι τάξεις των ζώων και των φυτών. Στο επόμενο επίπεδο βλέπουμε τα “αβατάρα” (avatara): έτσι χαρακτηρίζονται οι οργανισμοί ενός είδους, όχι με βάση το σχήμα και τα γονίδιά τους, αλλά σύμφωνα με το ρόλο που παίζουν ως «παραγωγοί» και «καταναλωτές» ενός τοπικού οικοσυστήματος. Το οικοσύστημα αυτό εμπεριέχεται σ´ ένα περιφερειακό, το οποίο με τη σειρά του ανήκει στο συνολικό οικοσύστημα, την Γαία. Τα επιμέρους συστήματα, λοιπόν, εγγυώνται τη σταθερότητα και τη λειτουργία της Γαίας.
Κατά συνέπεια, όλοι οι άνθρωποι οφείλουμε ένα μεγάλο χρέος στη γη. Είμαστε πλασμένοι από την ουσία της και ζούμε επάνω της και όλα όσα κάνουμε εδώ στη γη, όλα όσα ανακαλύπτουμε με την επιστήμη, όλα όσα δημιουργούμε με την τέχνη ή τη βιομηχανία, είναι επίσης μέρος δικό της. Ο,τιδήποτε, όμως, κάνουμε, ας γίνεται όχι μόνο για το προσωπικό μας κέρδος ή συμφέρον, αλλά και προς όφελός της ή, τουλάχιστον, όχι σε βάρος της. Μην συνεχίζουμε να εξωθούμε με την αδιαφορία μας τα πράγματα στα άκρα.
Μολαταύτα, η μακαριότητα και ο εφησυχασμός μας μάς ωθούν να πιστεύουμε ακόμη και σήμερα, που οι κλιματολογικές αλλαγές είναι έντονες “… ότι «η Γαία θα μας φροντίσει». Αλλά αυτό είναι λάθος. Το μόνο που σημαίνει είναι πως η Γαία θα φροντίσει τον εαυτό της. Κι ο καλύτερος τρόπος για να το κάνει, θα είναι να μας ξεφορτωθεί” (Τζίμ Λάβλοκ, Βερολίνο, Νοέμβρης 1988).
Εμείς που είμαστε το εκλεκτότερο δημιούργημα της Γαίας και οι κύριοι εκφραστές της συνείδησής της ας μην έχουμε την τύχη των δεινοσαύρων, κοσμώντας στο απώτατο μέλλον τις προθήκες μουσείων κάποιων άλλων έλλογων οντοτήτων, που ίσως μας διαδεχθούν, λόγω της δικής μας αλαζονείας…