Δευτέρα 29 Ιανουαρίου 2007

Η αποκρυπτογράφηση ενός ναυαγίου



Ολοκληρώθηκε τελικά η διήμερη δημοπρασία των αντικειμένων της συλλογής του βασιλιά Γεωργίου Α΄. Τα αντικείμενα, τα οποία απέσπασαν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον της δημοπρασίας, σε εξαιρετικά μεγάλες τιμές είναι δύο μεγάλες ασημένιες σουπιέρες με τη βάση τους, ένα ασημένιο αγαλματίδιο με τον βασιλιά της Δανίας Χριστιανό, έφιππο, και στη βάση του η απεικόνιση της ενθρόνισης του βασιλιά Γεωργίου Α’ και ένα πλήρες γαλλικό ασημένιο σερβίτσιο, το οποίο ο βασιλιάς Γεώργιος Α’ χρησιμοποιούσε στις δεξιώσεις.
Αν και ήταν γνωστή η μεγάλη δημοπρασία του οίκου Christie’s στην ελληνική κυβέρνηση εδώ και οκτώ (8) εβδομάδες, μολαταύτα ο υπουργός Πολιτισμού, πριν καλά - καλά ενημερωθεί αν πράγματι τα αντικείμενα που επρόκειτο να δημοπρατηθούν στο Λονδίνο μας ανήκουν, δρώντας εσπευσμένα και με μοναδικό γνώμονα να σώσει, όπως υποστήριξε, τη νεότερη ιστορία της χώρας μέσα από 850 αντικείμενα της πρώην βασιλικής οικογένειας και κατ’ αντιστοιχίαν με την υπόθεση του Γκετί, κοινοποίησε, ως γνωστόν, εξώδικη διαμαρτυρία στον οίκο δημοπρασιών, με την οποία ζητούσε από τους Christie’s να ενημερώσουν τους υποψήφιους αγοραστές για το θέμα (;;), αλλά και την ίδια την επιστολή του, καθιστώντας υπεύθυνο τον οίκο.
Την ίδια ώρα, ο γνωστός οίκος δημοπρασιών όχι μόνο αρνήθηκε να ακυρώσει τη δημοπρασία, αλλά υποστήριξε πως τη διεξαγωγή της τη γνώριζε η ελληνική πλευρά!!. Το βασικό επιχείρημα φαίνεται να είναι γραπτή δήλωση του ιδίου του κ.Γ. Βουλγαράκη στη Βουλή, σύμφωνα με την οποία η εξαγωγή των αντικειμένων είχε γίνει με σχετική άδεια.
Μολαταύτα, για το θέμα των αντικειμένων του Τατοΐου, την καταγραφή και τον τρόπο που εξαφανίστηκαν οι περίφημες λίστες, έχει γίνει πολύς λόγος. Η αλήθεια είναι πως η πρώτη σοβαρή καταγραφή της βασιλικής περιουσίας έγινε επί χούντας! Υπάρχει μάλιστα και το σχετικό φύλλο (αρ. 278) της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως (5 Οκτωβρίου) όπου αναφέρονται με την παραμικρή λεπτομέρεια. Αρχαιότητες, εικόνες, ελαιογραφίες (ανάμεσά τους των Βολανάκη, Γκύζη), έπιπλα, βιβλία, χαλιά, κουτάλια, μπολ φαγητού, πήλινες τσαγιέρες, «ένα ζεύγος στεμμάτων Αμαλίας μετά βελουδίνου μαξιλαρίου, άμφια Εκκλησίας, σταυρόν, προσόψια» κ.ά. Ανάμεσα στα δώρα φαίνονται «μαρμάρινον μελανοδοχείον, δυο θέσεων, εν ταμπόν διά στυπόχαρτον (δώρον ανδρών Μακρονήσου)», αλλά και ένα δώρο του ζεύγους Ντε Γκωλ «1 κιβώτιον περιέχον δύο κηροπήγια αργυρά, τριών κηρίων έκαστον, με ανάγλυφον διακόσμηση ύψους έκαστον 0,50.)
Για την εξαγωγή κάθε έργου τέχνης, σύμφωνα με τον νόμο, υπεύθυνη είναι η Εθνική Πινακοθήκη. Έχει οριστεί ως το θεσμικό ίδρυμα που επιτρέπει ή όχι την εξαγωγή έργων τέχνης, κατόπιν αίτησης του ενδιαφερόμενου ιδιώτη. Το 1991, που έγινε η δεύτερη καταγραφή των αντικειμένων της βασιλικής περιουσίας, διευθύντρια ήταν η κ. Μαίρη Μιχαηλίδου, η οποία δήλωσε στα ΜΜΕ ότι: «Η κ. Λεμπέση ήταν υπεύθυνη για τα αρχαιολογικά και εγώ για τα νεότερα έργα τέχνης. Είχαμε κάνει δύο λίστες. Μια γι’ αυτά που μπορούν να φύγουν στο εξωτερικό και μια για εκείνα που έπρεπε οπωσδήποτε να χαρακτηρισθούν. Το έργο ήταν τεράστιο. Βρήκαμε ένα χάος». Όμως η καταγραφή δεν πρόλαβε να ολοκληρωθεί από την πλευρά της. Όπως ισχυρίζεται η κ. Μιχαηλίδου, «όταν διεκόπη η θητεία μου από την κ. Μπενάκη, καταγραφέας ορίστηκε από μένα ο κ. Δουλγερίδης (σήμερα διευθυντής συντήρησης της Πινακοθήκης), ο οποίος, όπως μου έχει πει, παρέδωσε τη λίστα στην κ. Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα».Περαιτέρω, η διευθύντρια της Πινακοθήκης διευκρίνισε ότι: «Εμείς στον φάκελο εκείνο δεν βρήκαμε τίποτα. Ο κ. Δουλγερίδης μου παρέδωσε ένα πρόχειρο χειρόγραφο, στο οποίο δεν περιλαμβάνονταν τα αντικείμενα που έφυγαν αλλά ορισμένα έργα τέχνης που παρέμειναν. Το θέμα δεν με απασχόλησε ποτέ, ούτε είχα καμία ανάμειξη».Τι υποστηρίζει με τη σειρά του ο κ. Δουλγερίδης; «Έδωσα το ντοσιέ στην κ. Πλάκα, στα χέρια της, με ένα σημείωμα για τη δουλειά που είχα κάνει. Έκτοτε δεν με ενόχλησε κανείς ούτε με ρώτησε τίποτα. Σιγή. Πληροφορήθηκα, ωστόσο, ότι ο φάκελος κυκλοφορούσε και σε άλλους συναδέλφους»!!
Με τέτοια πρόχειρα χειρόγραφα και άδειους φακέλους πήγε ο κ.Βουλγαράκης να προασπίσει την νεώτερη ιστορία της Ελλάδας; Και καλά, δεν μπορούσε να ρωτήσει τους άξιους προκατόχους του, τόσο τον κ.Τατούλη, όσο και τον ίδιο τον Πρωθυπουργό, ο οποίος, ως γνωστόν διετέλεσε και υπουργός πολιτισμού (!), περί του πρακτέου; Ή καλύτερα τον κ.Μητσοτάκη, ο οποίος γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα τι ακριβώς έγινε το 1991 και με τι αντικείμενα γέμισαν τα κοντέϊνερ που έφυγαν έμφορτα από το Τατόι; Ούτε βρέθηκε κανείς άλλος από την κυβέρνηση να του θυμίσει “να μην μπλέκεται εκεί που δεν τον σπέρνουν”;
Παρότι βοούσε ήδη από το 1991 στο πανελλήνιο ότι η κινητή περιουσία από το Τατόι φυγαδεύτηκε με την άδεια της τότε επίσημης ελληνικής κυβέρνησης της Ν.Δ. και γι’ αυτό οι επίσημες Αρχές (βλ. Εθνική Πινακοθήκη) αλλού τύρβαζαν, εντούτοις το βέβαιο είναι ότι ο κ.Βουλγαράκης πέτυχε το μέχρι πρότινος ακατόρθωτο· όχι μόνον να διασπείρει διχόνοιες μεταξύ των νεοδημοκρατών και των Βασιλικών, που συμμετέχουν και στηρίζουν τη Ν.Δ., αλλά το κυριότερο να αποδυναμώσει την επιχειρηματολογία μας από την διεκδίκηση των “Ελγινείων” αρχαιοτήτων, που σαφέστατα μας ενδιαφέρουν περισσότερο, διασύροντας τη χώρα με την προχειρότητα που χειρίστηκε το θέμα και να οδηγήσει σε ναυάγιο την ίδια την όποια αξιοπιστία της κυβέρνησης στα λιμνάζοντα ύδατα μιας …βασιλικής σουπιέρας!!