Κυριακή 4 Μαρτίου 2007

Η κλιματική αλλαγή & ο εγωισμός της ενοχής


Ο κίνδυνος που συνιστά η κλιματική αλλαγή για τον πλανήτη ισοδυναμεί το λιγότερο με τις συνέπειες ενός πολέμου, δηλώνει ο νέος Γ.Γ. του ΟΗΕ Μπαν Γκι-μουν και καλεί τις ΗΠΑ - τη χώρα με τη μεγαλύτερη παραγωγή αερίων που ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου - να αναλάβουν κεντρικό ρόλο στον αγώνα κατά της παγκόσμιας θέρμανσης.
Στην πρώτη του αναφορά επί του θέματος, ο Μπαν Γκι-μουν εκτίμησε πως οι αλλαγές στο κλίμα είναι πιθανόν να καταστούν κινητήριος δύναμη μελλοντικών πολέμων και συγκρούσεων. Υπογράμμισε πως θα εστιάσει στην κλιματική αλλαγή στις συνομιλίες του με τους ηγέτες των πλέον ανεπτυγμένων βιομηχανικά κρατών του πλανήτη (G8), τον προσεχή Ιούνιο. Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν ήδη προγραμματίσει μεγάλη διάσκεψη για το κλίμα στο Μπαλί της Ινδονησίας το Δεκέμβριο του 2007.
Αξιωματούχοι του ΟΗΕ, αρμόδιοι για θέματα περιβάλλοντος, καλούσαν τον Μπαν Γκι-μουν να προχωρήσει σε παρεμβάσεις για το θέμα της κλιματικής αλλαγής, τονίζοντας ότι απαιτούνται δυνατές φωνές σε παγκόσμιο επίπεδο και η δική του θα μπορούσε να έχει αντίκτυπο.
Μιλώντας σε 600 φοιτητές από όλο τον κόσμο στο πλαίσιο συνεδρίου στα Ηνωμένα Έθνη, ο Γενικός Γραμματέας είπε πως η δική του γενιά ήταν «κάπως απρόσεκτη» απέναντι στην πλανήτη, δήλωσε όμως αισιόδοξος πως αυτό μπορεί να αλλάξει. «Το μεγαλύτερο κομμάτι της εργασίας του ΟΗΕ εστιάζει στην πρόληψη και τερματισμό συρράξεων. Όμως, ο κίνδυνος που ενέχει ο πόλεμος για όλη την ανθρωπότητα και τον πλανήτη μας είναι τουλάχιστον ισοδύναμος με την κλιματική αλλαγή και την παγκόσμια θέρμανση» τόνισε. Μόλις τον περασμένο μήνα, σημαντική έκθεση του ΟΗΕ - στην οποία θα βασιστεί η διεθνής πολιτική για το φαινόμενο- κατέληγε πως η παρατηρούμενη κλιματική αλλαγή οφείλεται στον άνθρωπο με πιθανότητα 90% και οι επιπτώσεις της θα διαρκέσουν σίγουρα αιώνες. Πλημμύρες, ξηρασία και τυφώνες είναι οι ορατές συνέπειες.
Το Διακυβερνητικό Σώμα για τις Κλιματικές Αλλαγές του ΟΗΕ (IPCC) έδωσε την Παρασκευή στη δημοσιότητα την περίληψη της νέας του έκθεσης, για την οποία εργάστηκαν πάνω από 3.700 επιστήμονες σε πάνω από 130 χώρες. Περισσότεροι από 500 ειδικοί συνεδρίασαν στο Παρίσι κεκλεισμένων των θυρών για να οριστικοποιήσουν τη φρασεολογία της έκθεσης, οι προβλέψεις της οποίας είχαν ήδη διαρρεύσει στον Τύπο.
Τα ευρήματα θα αποτελέσουν τη βάση για τον καθορισμό των μέτρων κατά του φαινομένου του θερμοκηπίου, έπειτα από την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης του Πρωτοκόλλου του Κιότο το 2012. Οι ΗΠΑ έχουν, ως γνωστόν, αρνηθεί να το επικυρώσουν, επικαλούμενες τις οικονομικές επιπτώσεις και τις υποτιθέμενες επιστημονικές αβεβαιότητες.
Πρόκειται για ένα «πολύ σημαντικό έγγραφο που προχωρά αρκετά βήματα πέρα από τις προηγούμενες έρευνες», δήλωσε ο επικεφαλής του IPCC Ραζέντα Πακάουρι.
Οι κυριότερες προβλέψεις:
α) Η μέση θερμοκρασία του πλανήτη θα αυξηθεί από 1,1 έως 6,4 βαθμούς Κελσίου έως το 2100, σε σχέση με τα επίπεδα του 1990, με πιθανότερη μια άνοδο κατά 1,8 έως 4 βαθμούς Κελσίου ανάλογα με τα μέτρα που θα ληφθούν. Το φαινόμενο είναι αναπόφευκτο και θα διαρκέσει έως και μια χιλιετία. Στη προηγούμενη έκθεσή του το 2001, το IPCC πρόβαλε αύξηση από 1,4 έως 5,8 βαθμούς Κελσίου.
β) Η στάθμη των ωκεανών θα ανέβει έως το τέλος του αιώνα κατά 18 έως 59 εκατοστά, σε σχέση με το 1990, αν και η άνοδος θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερη, σε περίπτωση που λιώσει το κάλυμμα πάγου στην Ανταρκτική και τη Γροιλανδία. Το 2001, το IPCC προέβλεπε άνοδο κατά 9 έως 88 εκατοστά.
γ) Η δραστηριότητα των τροπικών κυκλώνων και τυφώνων θα ενταθεί, με πιθανότητα 66%.
δ) Το δεύτερο μισό του 21ου αιώνα το κάλυμμα επιπλέοντος πάγου θα εξαφανίζεται το καλοκαίρι από την Αρκτική. Ξηρασίες αναμένονται με αυξημένη συχνότητα σε όλο τον πλανήτη.
Αν και η έκθεση του ΟΗΕ προσφέρει τη συνολικότερη μέχρι σήμερα εικόνα για την πορεία της κλιματικής αλλαγής, οι προβλέψεις της θα μπορούσαν να αποδειχθούν υπεραισιόδοξες, εκτιμούν ορισμένοι επιστήμονες. Την Πέμπτη, για παράδειγμα, έρευνα που δημοσιεύεται στο περιοδικό Science καταλήγει ότι η στάθμη των ωκεανών ανυψώνεται ταχύτερα από τις προβλέψεις του ΟΗΕ το 2001. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, η στάθμη ανεβαίνει με ρυθμό 3,3 χιλιοστά ανά έτος, κατά μέσο όρο, συγκριτικά με 2 χιλιοστά ανά έτος στην πρόβλεψη του ΟΗΕ.
Τα πλήρη κείμενα της έκθεσης του IPCC δημοσιεύονται σε τρεις φάσεις. Το κεφάλαιο που δημοσιοποιήθηκε την Παρασκευή αφορά την επιστημονική γνώση που έχει συγκεντρωθεί για την κλιματική αλλαγή. Το δεύτερο κεφάλαιο, που αναμένεται στις 2 Απριλίου, αναφέρεται στις επιπτώσεις του φαινομένου, ενώ το τρίτο, που θα δημοσιοποιηθεί το Μάιο, προτείνει μέτρα για την αντιμετώπισή του.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους ενέκρινε χωρίς επιφυλάξεις τα αποτελέσματα της έκθεσης.
«Η έκθεση αυτή συνεισφέρει στο σύνολο όσων γνωρίζουμε για να μπορέσουμε να μελετήσουμε και να κατανοήσουμε με τον καλύτερο τρόπο τις προκλήσεις των κλιματολογικών αλλαγών και θεωρούμε ότι λόγω τούτου, η έκθεση είναι εξαιρετικά πολύτιμη» δήλωσε ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Τόνι Φράτο προσθέτοντας: «τα αποτελέσματά της είναι πράγματι πολύ σημαντικά».
Από την άλλη, ο Γάλλος πρόεδρος Ζακ Σιράκ, που έχει από καιρό εκφράσει τις ανησυχίες του σχετικά με τα θέματα του περιβάλλοντος, δήλωσε ότι ο πλανήτης υποφέρει: «Γιατί είμαστε τόσο καθυστερημένοι στη λήψη των απαραίτητων μέτρων; Διότι μας καταλαμβάνει ο εγωισμός της ενοχής και αρνούμαστε να αποδεχθούμε τις επιπτώσεις» της καταστροφής του περιβάλλοντος.
Κοντολογίς, στη φύση δεν υπάρχουν ανταμοιβές ή τιμωρίες. Υπάρχουν μόνο συνέπειες. Για να αποτρέψουμε τις δυσμενείς αλλαγές που έρχονται, προσέτι δε να μπορέσει να επιβιώσει ο άνθρωπος στον πλανήτη Γη, είναι απαραίτητη η δημιουργία περιβαλλοντικής συνείδησης μεταξύ των πολιτών και κανόνων περιβαλλοντικής ηθικής, ζητήματα για τα οποία δεν αρκεί η προσωπική μεμονωμένη εγρήγορση, αλλ’ αντιθέτως απαιτείται η άμεση ανάληψη συγκεκριμένων πρωτοβουλιών από την Πολιτεία και σε τοπικό επίπεδο τόσο από τη Νομαρχία, όσο και από τους κατά τόπους Δήμους για την πληρέστερη ενημέρωση και δραστηριοποίηση των πολιτών.
Στα πλαίσια του προβληματισμού και των πρωτοβουλιών που πρέπει να αναπτυχθούν είναι αυτονόητη η δέσμευση ότι από την στήλη αυτή θα καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια για την καταγραφή όχι μόνον των διεθνών εξελίξεων, αλλά και συγκεκριμένων ενεργειών, που θα μπορούσαν να μας καταστήσουν όλους συμμέτοχους εφικτών λύσεων.
Είναι, άλλωστε, διαπίστωση ότι η Γη ανήκει πάντα στη ζώσα γενιά. Αυτή θα αποφασίσει τι θα ακολουθήσει μετά τη χρησιμοποίησή της. Κι αυτά που βιώνουμε σήμερα εμείς, η παρούσα ζώσα γενιά, δεν αποτελούν σενάριο μιας φανταστικής χολιγουντιανής υπερπαραγωγής, που σκοπό έχει την μέσω διασποράς ανησυχίας στο φιλοθέαμον κοινό, επίτευξη του μεγίστου οικονομικού οφέλους. Βιώνουμε απλά την ίδια τη ζωή, η οποία δεν κάνει σενάρια, αφού εμείς είμαστε οι σκηνοθέτες της και εάν δεν μας αρέσει το πώς εξελίσσεται η ιστορία, τότε καλά θα κάνουμε να την αλλάξουμε. Στα αρχαία δράματα οι δραματουργοί είχαν εφεύρει τον “από μηχανής Θεό”, ο οποίος εμφανιζόταν από το πουθενά και έδινε επί σκηνής άμεση λύση στο πρόβλημα και ανακούφιση στους συναισθηματικά βασανισμένους θεατές. Στη ζωή, όμως, τέτοιες λύσεις δεν υπάρχουν, εκτός κι αν μας αρέσει να ζούμε με ψευδαισθήσεις και παραμύθια…
Αν, ύστερα από όλα αυτά, πιστεύουμε στις έννοιες του περιβάλλοντος και του γενικού συμφέροντος, τότε θα πρέπει να ασχοληθούμε μ’ αυτές, ακόμη και αν οι άλλοι δεν δίνουν δεκάρα. Κάτω από το πρίσμα των επισημάνσεων αυτών, ανεξάρτητα από το τι θα κάνει ο ΟΗΕ ή οι μεγάλες χώρες και γενικά “οι άλλοι”, σημασία έχει τι μπορούμε να κάνουμε κι “εμείς” σε εθνικό, αλλά και τοπικό επίπεδο, θέτοντας στο περιθώριο εγωιστικές ή παθητικές προσεγγίσεις, που είχαν ως αποτέλεσμα να τεθούμε στο περιθώριο των εξελίξεων, αναμένοντας στωικά το μοιραίο !!...