"Ποιόν στηρίζω και γιατί"

Στο αγωνιώδες ερώτημα «τι(ς) πταίει;» (φράση, η οποία έμεινε στην Ιστορία ως τίτλος παροιμιώδους άρθρου του Χαρίλαου Τρικούπη, το 1874) που το ΠΑΣΟΚ ηττήθηκε για 2^η φορά, μια προκλητικά εξόφθαλμη απάντηση είναι γιατί δεν ηττήθηκαν τα αίτια της 1^ης του ήττας. Όταν δεν χτυπάς το κακό στην ώρα του και στη ρίζα του, λέει ο λαός μας, βρίσκεις τη ρίζα του κακού ξανά μπροστά σου. Όταν δεν κάνεις τη διαφορά με το χθες, περίμενε το χθες, όπου να΄ναι έρχεται……και ήρθε. Όταν το ΠΑΣΟΚ προσποιούνταν ότι δεν καταλάβαινε τα αίτια της ήττας του 2004, ο λαός κατάλαβε πως το ΠΑΣΟΚ ήθελε να ξαναηττηθεί το 2007…..και ηττήθηκε. Το 2004 ηττήθηκαν συγκεκριμένες πολιτικές του ΠΑΣΟΚ από την κοινωνία, αυτό που έμενε να γίνει, ήταν να ηττηθούν και στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ.
Ο Κώστας Σημίτης σημάδεψε μεν με την πορεία του και την πολιτική του παρουσία την πιο λαμπρή σελίδα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Είμαστε υπερήφανοι για το έργο, την προσφορά του στον τόπο και στη χώρα. Όμως δεν μπορεί να αισθάνεται κανείς υπερήφανος για τις λαθεμένες πρακτικές, που αφορούν τον τρόπο άσκησης της κυβερνητικής εξουσίας την περίοδο αυτή, οι οποίες ήταν μεν μεμονωμένες και όχι ο κανόνας, αλλά αλλοίωσαν την εικόνα, αμαύρωσαν την εικόνα του ΠΑΣΟΚ και δημιούργησαν αποστάσεις από τον πολίτη. Αυτό το πλήρωσε το ίδιο το κόμμα. Αντιστέκομαι, επομένως, στην τακτική εκείνων που προσπαθούν να πείσουν για την αναγκαιότητα ενός «λίφτινγκ» της εικόνας στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ και όχι για την αλλαγή της εικόνας που έχει ο κόσμος για το ΠΑΣΟΚ. Μια εικόνα που ταυτίστηκε: α) με δεξιές στροφές, β) αντιλαϊκές πολιτικές, γ) με σκάνδαλα που μας εξίσωσαν με τα «λαμόγια» της δεξιάς, δ) με το χρηματιστήριο, ένα σκάνδαλο με ονοματεπώνυμο και με όσους έπαιξαν σ΄ αυτό και μ΄αυτό, με όρους αθέμιτους και εξωθεσμικούς. Μια εικόνα που εμπεδώθηκε στη κοινωνία, για το ΠΑΣΟΚ ως καθεστωτικού κόμματος και όχι ενός ζωντανού, υγιούς, ριζοσπαστικού, πρωτοπόρου πολιτικού οργανισμού.
Επειδή υποσχέθηκα ότι θα πάρω θέση υπέρ κάποιου από τους υποψηφίους προέδρους, αφού προηγουμένως ακούσω τις πολιτικές θέσεις και απόψεις τους στο Εθνικό Συμβούλιο, με σαφείς τοποθετήσεις για το τι έφταιξε και χάσαμε, αλλά και για το τι είναι και πώς θα πορευτεί το ΠΑΣΟΚ στο μέλλον, είναι πλέον ώριμες οι συνθήκες για να τοποθετηθώ.
Καταρχάς οφείλω να επισημάνω ότι στους πολιτικούς πρέπει να αξιολογούνται οι ιδέες τους και όχι ο τρόπος με τον οποίο τις εκφράζουν. Ευφράδεια και πολιτικές φιλοδοξίες ο Βαγγέλης Βενιζέλος διαθέτει. Είναι όμως αυτά αρκετά για να ηγηθεί ενός κόμματος εξουσίας στον 21ο αιώνα και μάλιστα τη δεδομένη χρονική στιγμή;
Οι ομιλίες του Γιώργου Παπανδρέου τόσο στην Κοινοβουλευτική Ομάδα, όσο και στο Εθνικό Συμβούλιο ήταν πολύ καθαρές. Ήταν ανθρώπινες, αληθινές ομιλίες. Είχε αληθινή αυτοκριτική και - κατά τη δική μου εκτίμηση - ταυτόχρονα είχε ένα εξαιρετικό πολιτικό και ιδεολογικό στίγμα. Άλλοι λένε ότι δεν ήταν και τόσο καλή, γιατί δεν ήταν τόσο …Δεξιά όσο θα ήθελαν. Εγώ επιμένω ότι είχε ένα Αριστερό ιδεολογικό και πολιτικό στίγμα, όπως ακριβώς χρειάζεται τώρα ένα μεγάλο προοδευτικό Κίνημα στον τόπο μας, το οποίο έρχεται μετά από ήττα επειδή ακριβώς δεν κέρδισε την εμπιστοσύνη των προοδευτικών πολιτών. Στη αυτοκριτική του, λοιπόν, αυτή ο κ. Παπανδρέου είπε ότι το λάθος του ήταν προχώρησε - έτσι είδε ο ίδιος τη διαδικασία της ενότητας - σε μια βελούδινη αλλαγή. Δεν είπε, όμως, τι κόμμα παρέλαβε και όφειλε να το κάνει.
Τι το καινούριο φέρνουν οι είκοσι (20) θέσεις του Βαγγέλη Βενιζέλου για το ΠΑΣΟΚ που επιθυμεί και θέλει να ηγηθεί; Ουδέν. Η πλατφόρμα αυτή δεν δίνει λύσεις. Είναι μια καλογραμμένη επανάληψη γενικόλογων θεμάτων και θέσεων, χωρίς συγκεκριμένο και ουσιαστικό περιεχόμενο, που έχουν ειπωθεί στο ΠΑΣΟΚ όλα αυτά τα χρόνια, για ένα κόμμα που θα επιδιώξει διάλογο με την ευρύτερη αριστερά, που θα έχει πράσινο αναπτυξιακό μοντέλο, θα είναι πατριωτικό και κόμμα χωρίς εσωκομματικά πελατειακά δίκτυα ή λευκές επιταγές, που θα διασφαλίζει την αυτονομία της πολιτικής από κάθε εξωθεσμικό κέντρο και θα διαφοροποιείται ουσιαστικά από το συντηρητισμό. Μένει αναπάντητο το ερώτημα “πώς” θα κάνει πράξη όλα αυτά που ευαγγελίζεται ο υποψήφιος για την προεδρία του Κινήματος. Γιατί για πολλά από αυτά που αναφέρει, το ΠΑΣΟΚ υπάρχει, αλλά έχασε στις εκλογές. Λείπουν οι ριζοσπαστικές ανατρεπτικές πολιτικές που θα αλλάξουν όλα αυτά που αποδοκίμασε ο λαός.
Η Ελλάδα χρειάζεται τολμηρές αλλαγές, οι οποίες για να επιτευχθούν χρειάζεται σύγκρουση. Χρέος ενός κεντροαριστερού κόμματος είναι να συγκρούεται για να αλλάζει τα κακώς κείμενα, τις νοοτροπίες και τις αντιλήψεις που αποτελούν τροχοπέδη στην ανάπτυξη της χώρας. Αυτό βέβαια προϋποθέτει τον παραμερισμό προσωπικών φιλοδοξιών και προσωπικού οφέλους. Προϋποθέτει τη διάθεση για ρήξεις και τομές στην κοινωνία οι οποίες μπορεί και να έχουν σοβαρό πολιτικό κόστος. Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν το διακρίνω στο Βαγγέλη Βενιζέλο. Με έναν πρόχειρο απολογισμό δεν διαπίστωσα από τη θητεία του σαν υπουργός να έχει έρθει σε ρήξεις με θεσμούς. Ο Βενιζέλος δεν συγκρούστηκε ποτέ και με κανέναν. Δεν κατέθεσε ποτέ καμία νέα πρόταση για το ΠΑ.ΣΟ.Κ και την Ελλάδα. Ενδεικτικά θα αναφέρω το θέμα που είχε προκύψει με την αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες. Την εποχή εκείνη ο Βενιζέλος πήρε ξεκάθαρα θέση υπέρ του Χριστόδουλου. Μάλιστα τον Μάιο του 2004 στο «Έψιλον» είχε δηλώσει: «Κάναμε σαφώς λάθος χειρισμό στο θέμα των ταυτοτήτων. Δεν μπορείς να αγνοείς τον αρχιεπίσκοπο και να τον μειώνεις έτσι. Ο Χριστόδουλος στο θέμα του χειρισμού είχε απόλυτο δίκιο. Το ΠΑΣΟΚ πλήρωσε τον προτεσταντισμό του Σημίτη. Είχε σχέδιο (ο Σημίτης) και το ΠΑΣΟΚ το πλήρωσε». Απολάμβανε μια φοβερή στήριξη από το σύνολο των ΜΜΕ, τα οποία, κατά τη διάρκεια που ήταν Υπουργός Πολιτισμού, κατηγορούσαν τους πάντες για τις καθυστερήσεις των Ολυμπιακών έργων εκτός από τον κατεξοχήν αρμόδιο υπουργό. Επίσης, ευθύνεται για την απώλεια των εκατομμυρίων ευρώ που είχε το δημόσιο από τις ρυθμίσεις χρεών των ποδοσφαιρικών και καλαθοσφαιρικών ανώνυμων εταιριών. Ως Υπουργός Δικαιοσύνης της κυβέρνησης Ανδρέα χρεώνεται την ήττα της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο θέμα της πρώην «βασιλικής» περιούσιας. Εξάλλου, και κατά τη διάρκεια της περασμένης 4ετίας ο Βενιζέλος δεν υπερασπίστηκε τις επιλογές του Προέδρου του ΠΑ.ΣΟ.Κ.. Με την στάση του έχει τεραστία ευθύνη στην ήττα του ΠΑ.ΣΟ.Κ..
Την ώρα που τα εκατομμύρια των Ελλήνων ψηφοφόρων του και τα στελέχη του Κινήματος παρακολουθούσαν την εκλογική αναμέτρηση, ψάχνοντας να βρούνε τι έφταιξε, ο Βενιζέλος έκανε προσωπική πολιτική. Δήλωσε «παρών» στην επόμενη μέρα, λησμονώντας ότι τον Δεκέμβρη του 2003 είχε δηλώσει ότι «όταν σε χρειάζονται, και απών να είσαι σε φωνάζουν. Και να λες ότι είσαι παρών, αν δεν σε χρειάζονται, δεν σε φωνάζουν». Παρότι είναι ένας πολύ φιλόδοξος πολιτικός, το οποίο δεν είναι απαραίτητα κακό, όπως ανταπάντησε και ο ίδιος, εντούτοις η εκδοχή της δικής του φιλοδοξίας (με σαφέστατη έλλειψη αυτοσυγκράτησης και υπομονής και με εκρηκτικές αντιδράσεις) δεν συμβαδίζει με τους ηθικούς κανόνες της κεντροαριστεράς.
Στηρίζω, λοιπόν, τον Γιώργο Παπανδρέου όχι άκριτα, αλλά ασκώντας κριτική, χωρίς, ωστόσο, να έχω φτάσει και στην αμφισβήτηση του προσώπου και του ηγετικού του ρόλου. Πρωτίστως, όμως, τον στηρίζω όχι γιατί είναι πιο ωραίος ή πιο έξυπνος ή πιο ρήτορας από τον Βαγγέλη Βενιζέλο. Άλλωστε, τέτοιου είδους κριτήρια δεν έχουν σχέση με την πολιτική, αλλά με επικοινωνιακά τρικ. Αντιθέτως, τον στηρίζω γιατί η Ελλάδα έχει ανάγκη από έναν ευρωπαίο ηγέτη με κοσμοπολίτικη αντίληψη για τα πράγματα. Να σκέφτεται οικουμενικά - να δρα ευρωπαϊκά -και να προτείνει εθνικά. Γιατί η σύγχρονη, σοσιαλδημοκρατική Αριστερά χρειάζεται να οριοθετήσει εκ νέου τις διαφορές της με την Νέα Δεξιά, να αντιληφθεί και να απαντήσει στα σύγχρονα πολιτικά διακυβεύματα. Γιατί τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το ΠΑΣΟΚ δεν είναι επιφανειακά, επικοινωνιακά, προσωπικά ή συγκυριακά, αλλά στρατηγικά, κοινωνικά, πολιτικά και διαχρονικά. Γιατί δεν έχει ανάγκη ο τόπος την αναπαραγωγή ενός καθεστωτικού ΠΑΣΟΚ, που το ενδιαφέρει μόνον η διαχείριση της εξουσίας και την ζητάει πίσω πάση θυσία. Γιατί ανάγκη υπάρχει για ένα ΠΑΣΟΚ, που θα επιστρέψει στην εξουσία για να την κάνει εργαλείο μιας νέας μεγάλης κοινωνικής και πολιτικής αλλαγής, ένα γνήσιο και αυθεντικό εκφραστή κοινωνικών και λαϊκών στρωμάτων, με επεξεργασμένες λύσεις, με εκπαιδευτικό προσανατολισμό, ένα Κίνημα αλλαγών και μεταρρυθμίσεων. Γιατί το ΠΑΣΟΚ χρειάζεται, επιτέλους, να γίνει πραγματικά ένα ανοιχτό, συμμετοχικό και δημοκρατικό κόμμα. Μια νέα δομή, η οποία να διασφαλίζει τη δράση, την αξιοκρατία και τη διαρκή ανανέωση. Η γραφειοκρατική δομή του ΠΑΣΟΚ επέτρεψε τη διαμόρφωση σκληρών, προσωποπαγώς ελεγχόμενων, στεγανών αναξιοκρατίας, εντός της κομματικής δομής. Δημιούργησε συνθήκες όχι ανανέωσης, αλλά διαδοχής των νυν στελεχών και μάλιστα ως επί το πλείστον από τους υπαλλήλους τους ή και από νεανικά άλλοθι παλαιοκομματικών ιδεών. Η απολιτική αυτό δομή υπήρξε βασική αιτία αφυδάτωσης του ΠΑΣΟΚ από τις δημιουργικές και κινηματικές δυνάμεις της ελληνικής κοινωνίας. Γιατί το ΠΑΣΟΚ θα πρέπει να προχωρήσει σε μια νέα διακηρυκτική πράξη, που να βασίζεται στην παράθεση και εξειδίκευση συγκεκριμένων αρχών: αξιοκρατία, διαφάνεια, ολοκληρωμένη λαϊκή κυριαρχία, διεθνισμός, νέος πατριωτισμός, μαχητικός φιλειρηνισμός, πολύπλευρες διεθνείς συμμαχίες, ίσες και πολλαπλές ευκαιρίες για όλους, ευέλικτο και αποτελεσματικό κοινωνικό κράτος, ανοιχτή κοινωνία, αντί- κομφορμιστικές νοοτροπίες, αριστερό ήθος, δημοκρατικά και ανθρώπινα δικαιώματα, ανάπτυξη με προαπαιτούμενα την αλληλεγγύη και την οικολογία, διεύρυνση των δικαιωμάτων στη δημόσια δωρεάν παιδεία και υγεία για όλους, καλά αμειβόμενη και σταθερή εργασία, δύναμη και σεβασμός στον πολίτη, κοινωνία συνευθύνης. Γιατί μια υποψηφιότητα που εδράζεται σε πρόσκαιρη δημοσκοπική υπεροχή, επιφανειακή ρητορική δεινότητα, πολιτική ασάφεια έως ταύτιση με προϋπάρχουσες και ξεπερασμένες απόψεις συνιστά μεσοπρόθεσμα, βέβαιη συνταγή ήττας για το ΠΑΣΟΚ και πισωγύρισμα. Δείχνει ότι το ΠΑΣΟΚ παραγνωρίζει και αδιαφορεί για το μήνυμα των ψηφοφόρων.
Ο Γιώργος Παπανδρέου κατηγορείται γιατί απέτυχε να αλλάξει ριζικά το μεταπολιτευτικό, γραφειοκρατικό ΠΑΣΟΚ. Η άλλη λύση συμβολίζει και εκφράζει σε κορυφαίο επίπεδο αυτό ακριβώς το μεταπολιτευτικό, γραφειοκρατικό ΠΑΣΟΚ. Στην παρούσα φάση η μόνη επιλογή που προσφέρει τα παραπάνω είναι η παραμονή του Γιώργου Παπανδρέου στην προεδρεία του ΠΑΣΟΚ…