“Η αποδόμηση του πολιτικού λόγου”

«“Είναι κακό να λέγει κανείς λόγια του αέρα” (Όμηρος)»

Στην πολιτική, όπως και στη ζωή, είναι φορές που δεν μπορείς να αντιμετωπίσεις ένα πρόβλημα με μονολεκτικές απαντήσεις. Στην προβληματική αντιμετώπισης των πολιτικών ζητημάτων καθοριστικό είναι να χρησιμοποιούνται βασικά δύο ερωτήματα· το “γιατί” και το “πώς”. Με το πρώτο απ’ αυτά αναζητούνται τα αίτια που γεννούν το οποιοδήποτε πρόβλημα, ενώ με το δεύτερο καταγράφονται οι μέθοδοι επίλυσής του.
Ο πολιτικός λόγος για να έχει ουσία, νόημα και αξιοπιστία για τον πολίτη δεν πρέπει να αρκείται μόνον στην καταγραφή και κατάδειξη των προβλημάτων, των γενεσιουργών αιτίων τους, αλλά και αυτών που ευθύνονται γι’ αυτά - άλλωστε οι πολίτες είτε τα αντιλαμβάνονται μέσω της ενημέρωσής τους από τα ΜΜΕ, είτε τα υποπτεύονται, ανάλογα με το βαθμό της συνειδητότητάς τους - αλλά θα πρέπει να προχωρά και στην καταγραφή των συγκεκριμένων μεθόδων και ενεργειών, θεμελιωμένων σε λογικά επεξεργασμένες αναλύσεις κόστους-οφέλους, στις οποίες προτίθεται να προχωρήσει έκαστο των κομμάτων εξουσίας πρωτίστως, στην περίπτωση που γίνει κυβέρνηση, μέσω των οποίων θα μπορέσουν να επιλυθούν, ως λ.χ. “γιατί” και “πώς” για το ασφαλιστικό, το εξωτερικό χρέος, την δημοσιονομική εξυγίανση, την δημόσια υγεία, την δημόσια παιδεία, κ.ο.κ..
Η διαδικασία αυτή στον μεν πολίτη θα παράσχει επαρκή γνώση για τον τρόπο και την μεθοδολογία, με τις οποίες πρόκειται να πολιτευτεί ένα κόμμα, για το δε τελευταίο αποτελεί αντίστοιχη δέσμευση, στα πλαίσια μιας άτυπης "κοινωνικής συμφωνίας", η οποία θα αποκλείει τους αιφνιδιασμούς και βεβαίως θα επιφέρει και το ανάλογο κόστος για κείνο το κόμμα που θα τολμήσει να παραβιάσει αυτή την "συμφωνία".
Το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ, ως κόμματα εξουσίας, στάθηκαν προεκλογικά στην προβολή των διαφορών τους αναφορικά με την κατάσταση της οικονομίας, την κρατική παρέμβαση και τον τρόπο άσκησης της κοινωνικής τους πολιτικής. Και το μεν ΠΑΣΟΚ αναφερόταν στο Πρόγραμμά του, που, πλην ελαχίστων, κανείς στην πραγματικότητα δεν γνώριζε, η δε ΝΔ αναφερόταν στις προεκλογικές δεσμεύσεις της …του 2004, καθόσον δεν εμφάνισε κάποιο νέο Πρόγραμμα.
Ο κ.Καραμανλής για να ξεφύγει από τη θέση του απολογούμενου, για τις ολιγωρίες και την εικόνα διάλυσης που παρουσίασε ο κρατικός μηχανισμός τους θερινούς μήνες επέλεξε αφενός μεν να προκηρύξει εκλογές εν μέσω των καλοκαιρινών διακοπών, αφετέρου δε να αποφύγει τις εντάσεις και διέπρεψε στη στρατηγική του να μεταπηδά από το ένα θέμα στο άλλο, αποφεύγοντας, παράλληλα, να δίνει συγκεκριμένες και σαφείς απαντήσεις για το πώς εννοούσε ότι θα ολοκληρώσει τις «μεταρρυθμίσεις» που ευαγγελιζόταν. Αλλά και το ΠΑΣΟΚ αναλώθηκε στο να καταγγέλλει τη Ν.Δ. ως ανίκανη, ότι κυβερνά χωρίς Πρόγραμμα και ότι ο Πρωθυπουργός είναι άφαντος από τα μεγάλα προβλήματα της χώρας.
Αποτέλεσμα της άνευ ουσίας αψιμαχίας και του χαρακτηριζομένου από γενικευμένη ασάφεια και αοριστία πολιτικού λόγου, τον οποίο ο λαός ονοματίζει “ξύλινη γλώσσα” και στον οποίο ο γράφων έχει προσδώσει τον τίτλο “η γλώσσα της ακατανοησίας”, ήταν ότι καθ’όλη τη διάρκεια της σύντομης προεκλογικής περιόδου για μια σειρά προβλημάτων, διεκδικήσεων και μέτρων που αφορούν την καθημερινή ζωή των Ελλήνων να έχει λάμψει δια της απουσίας του ένας περιεκτικός και απολύτως κατανοητός πολιτικός αντίλογος και μια υψηλού επιπέδου αντιπαράθεση ιδεών.
Η εμμονή στη διάρθρωση του πολιτικού λόγου με γενικευμένες ρητορικές αναφορές περί μεταρρυθμίσεων, τομών και αλλαγών δεν είναι τυχαία, αλλά συνειδητή πολιτική επιλογή, η οποία στόχο έχει να παραπληροφορεί και αποπροσανατολίζει τον πολίτη, συρρικνώνοντας τις ιδεολογικοπολιτικές και εκλογικές επιλογές του και αποσκοπώντας κατ’ουσίαν στον λαϊκίζοντα επικοινωνιακό εντυπωσιασμό του.
Οι κραυγαλέες αυτές ελλείψεις αποδεικνύουν όχι μόνον ότι η πολιτική έχει αποστασιοποιηθεί από τα πραγματικά κοινωνικά προβλήματα και έχει αναδειχθεί σε ένα ευτελές “παιχνίδι” εξουσίας και επικοινωνίας, αλλ’ επιπροσθέτως – και αυτό είναι το κυριότερο - ότι το πολιτικό μας σύστημα διέρχεται βαθιά κρίση, η οποία εκδηλώνεται με την διογκούμενη δυσαρέσκεια και εν πολλοίς αδιαφορία των πολιτών για τα πολιτικά κόμματα, τους πολιτικούς θεσμούς και τις πολιτικές εξελίξεις.
Δεν είναι, επομένως, παράξενο το ότι η τελική δημοκρατική κρίση των πολιτών, όπως αποτυπώθηκε και στις πρόσφατες εκλογές, με την καταψήφιση των κομμάτων εξουσίας και την διασπορά ψήφων σε μικρότερα κόμματα, δεν αποτυπώνει στη πραγματικότητα τις αληθινές τους επιθυμίες-προτιμήσεις ως προς τις προοπτικές της κοινωνικής μεταβολής, αλλ’ αντιθέτως φέρει τα χαρακτηριστικά έκφρασης δυσαρέσκειας, η οποία με τη σειρά της αντανακλά την κρίση που διέρχεται η πολιτική…