Τι έχει απομείνει στην Ευρώπη από τα σοσιαλιστικά 
κόμματα και από τις κυβερνήσεις που είχαν σχηματίσει; Τι σημαίνει να είναι κανείς σήμερα σοσιαλιστής και, το κυριότερο, τι ακριβώς πρέπει να κάνει το ΠΑΣΟΚ για να μπορέσει να εκδιώξει από την εξουσία την Ν. Δημοκρατία;
1.- Το βρετανικό Εργατικό Κόμμα είναι εκείνο το οποίο βρίσκεται στην εξουσία το μεγαλύτερο διάστημα και κανένας από την ηγεσία του, πολύ περισσότερο ο ίδιος ο Τόνι Μπλερ, δεν χρησιμοποιούσε πια τον όρο «σοσιαλιστής». Οι γερμανοί σοσιαλδημοκράτες, οι οποίοι βρίσκονταν στην κυβέρνηση, συγκυβερνώντας όμως με τους χριστιανοδημοκράτες, κάτω από την καγκελάριο Αγγέλα Μέρκελ, δεν μπορούσαν να κάνουν από μόνοι τους έτσι κι αλλιώς τίποτε.
Οι ισπανοί σοσιαλιστές, οι οποίοι πέτυχαν αναπάντεχη νίκη το 2004, ενδιαφέρονται περισσότερο για μέτρα κοινωνικού φιλελευθερισμού παρά για οικονομικές μεταρρυθμίσεις σε σοσιαλιστική κατεύθυνση. Όσο για τους σουηδούς σοσιαλδημοκράτες, αυτοί, παρά τη στροφή τους προς το Κέντρο (για να μην πούμε προς τα δεξιά), έχασαν τις εκλογές από τον συνασπισμό των κομμάτων της πραγματικής Δεξιάς και τώρα θα έχουν την άνεση μιας τουλάχιστον τετραετίας για να αναζητήσουν τα αίτια της ήττας τους.Η σοσιαλδημοκρατία αντιμετωπίζει δύσκολες επιλογές και τα γεγονότα στην Γερμανία το έχουν καταστήσει σαφές. Στη θεωρία, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Γερμανίας (SPD) είχε τη δυνατότητα να σχηματίσει κυβέρνηση ανοιχτή στην αριστερά, μια συμμαχία με το Κόμμα της Αριστεράς και τους Πράσινους. Αντ’ αυτού, οι σοσιαλδημοκράτες επέλεξαν τον Μεγάλο Συνασπισμό, δηλαδή μια συμμαχία με τους εκλογικούς τους αντιπάλους και τους νεοφιλελεύθερους, εναντίον των οποίων διεξήγαγαν ολόκληρη την προεκλογική τους εκστρατεία.
Αυτή η έκβαση δείχνει σε τι βαθμό αντίφασης είναι ικανή να φτάσει η σοσιαλδημοκρατία όταν επιλέγει να αποφύγει έναν εποικοδομητικό διάλογο, ακόμα και έναν κρίσιμο διάλογο, με την εναλλακτική αριστερά.
Το ίδιο ζήτημα τέθηκε στη Γαλλία από έναν άνθρωπο που σίγουρα δεν ανήκει στην ιστορία της Γαλλικής εναλλακτικής αριστεράς. Ο Λοράν Φαμπιούς είπε ότι στο επόμενο συνέδριο οι Γάλλοι σοσιαλιστές θα πρέπει να επιλέξουν ανάμεσα σε μια γραμμή και μια προοπτική που είναι φιλελεύθερη σοσιαλιστική, στην πραγματικότητα φιλελεύθερη δημοκρατική και, όπως το έθεσε, μια σαφής προσέγγιση προς την αριστερά. Και πάλι ήταν ο Λοράν Φαμπιούς εκείνος που είπε ότι μόνο μια σαφής προσέγγιση προς την αριστερά μπορεί να δημιουργήσει ένα μέλλον για τους σοσιαλιστές.
Προκύπτει μια νέα ιστορική ανάγκη για μια εναλλακτική κοινωνία. Σε αυτή την προσπάθεια καλείται να παίξει έναν πρωταγωνιστικό ρόλο η Ευρώπη. Όχι η σημερινή Ευρώπη, αλλά μια άλλη. Ισχύει και για την Ευρώπη η γνωστή ρήση: «Ο βασιλιάς είναι νεκρός, ζήτω ο βασιλιάς».
Η Ευρώπη των αγορών έχει πεθάνει, θαμμένη από την ψήφο πολλών λαών και χωρών. Είναι δυνατόν να γεννηθεί η Ευρώπη που έχουν ανάγκη ο κόσμος και οι λαοί που την κατοικούν; Μια Ευρώπη πρωταγωνίστρια στον αγώνα για την παγκόσμια ειρήνη; Ειρήνη δεν σημαίνει μόνο έλλειψη πολέμου, αλλά ένα νέο διεθνές σύστημα κοινωνικών, οικονομικών και πολιτιστικών σχέσεων. Ο Γάλλος φιλόσοφος, Ετιέν Μπαλιμπάρ, ορθά είπε γι’ αυτό το σύστημα:
“μια Ευρώπη της αλληλοκατανόησης των ανθρώπων, μια Ευρώπη ικανή να λειτουργήσει ως γέφυρα μεταξύ του Βορρά και του Νότου του κόσμου, ικανή να ανοίξει την αγκαλιά της στους μετανάστες, να γίνει ένας τόπος όπου μπορεί να δημιουργηθεί ένας διαφορετικός πολιτισμός. Ένας πολιτισμός που έχει ανάγκη να ασκεί ριζοσπαστική κριτική, να αμφισβητεί τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές, να οικοδομήσει ένα νέο οικονομικό και κοινωνικό σύστημα. Μια Ευρώπη που βασίζει στην δημοκρατία το ρόλο της στον κόσμο και το διαφορετικό της οικονομικό και κοινωνικό σύστημα, και μάλιστα σε μια ιδιαίτερη μορφή δημοκρατίας, τη συμμετοχική, εκείνη που γεννιέται από την εποικοδομητική διαχείριση των συγκρούσεων, κοινωνικών καθώς και ιδεολογικών. Η δημοκρατία, όπως εκφράζεται από την συμμετοχή των λαών, οργανωμένη από τα κάτω και κατά περιοχή, δημιουργώντας έτσι καινούργιες κοινότητες από επιλογή”.
2.- Από την άλλη, ο σύγχρονος οικονομικός φιλελευθερισμός θέλει να μας πείσει ότι το κράτος, το «δημόσιο» και οι υπηρεσίες του, ο προγραμματισμός της οικονομίας, ο κοινωνικός έλεγχος στους μηχανισμούς της αγοράς, οι μορφές κοινωνικής προστασίας και όλα όσα συνδέονταν κάποτε με το κράτος πρόνοιας ανήκουν σε ένα προηγούμενο και ξεπερασμένο στάδιο της ιστορίας του καπιταλισμού. Μας λέει: «Αφήστε την αγορά να παίξει τον ρόλο της και μετά δημιουργείστε κοινωνικό κράτος».
3.- Υπό το πρίσμα τούτων των πολιτικών συσχετισμών και εξελίξεων, ερευνητέο είναι σε ποια κατάσταση βρίσκεται το ΠΑΣΟΚ και τι σχέση έχει ή θα μπορούσε να έχει με τον φιλελευθερισμό;
Ο ίδιος ο Γιώργος Φλωρίδης, σε συνάθροιση οπαδών του Βαγγέλη Βενιζέλου, είπε πρόσφατα ότι: «Δεν πρέπει το ΠΑΣΟΚ να εμφανίζεται ως μια καρικατούρα αμερικανικού νεοφιλελεύθερου κόμματος, αλλά ως ένα καθαρά σοσιαλιστικό κόμμα».
Αλλά και ο ίδιος ο Γιώργος Παπανδρέου, πάνω στο θέμα αυτό, είπε ξεκάθαρα ότι:
"Δυστυχώς, η ταύτιση του ΠΑΣΟΚ με φαινόμενα μιας κατεστημένης νοοτροπίας, μισητής από την κοινωνία, οδήγησε το ΠΑΣΟΚ στο να απωλέσει την συναισθηματική και πολιτική σχέση του με την κοινωνία. Αντίστοιχα, η κοινωνία απομακρύνθηκε σταδιακά κι από το ΠΑΣΟΚ. Θεμελιακή αιτία των αδυναμιών υπήρξε η αυξανόμενη αποξένωση του Κινήματός από τις πηγές από τις οποίες αντλεί την ισχύ του. Ξέχασε τον καθημερινό αγώνα του πολίτη, έχασε την ίδια την πολιτική..."
Η περίοδος διακυβέρνησης της χώρας από τον Κώστα Σημίτη ήταν, αναμφίβολα, μία από τις πιο παραγωγικές και χρήσιμες στη σύγχρονη ιστορία μας.
Ταυτόχρονα όμως, με την ολοκλήρωση της τετραετίας 2000-2004, ήταν επίσης φανερό ότι η συγκεκριμένη γενιά στελεχών του ΠΑΣΟΚ είχε δώσει ό,τι ήταν να δώσει, είχε εξαντλήσει τις ιδέες της, είχε εθιστεί και σε κάποιες περιπτώσεις, αναπόφευκτα, διαβρωθεί από την εξουσία και γενικά είχε κουραστεί και κουράσει.
Μετά τη φυσιολογική ήττα στις εκλογές του 2004, το ΠΑΣΟΚ έπρεπε να αναδείξει νέους ανθρώπους, οι οποίοι να εκφράζουν νέες ιδέες και να εμπνέουν νέα οράματα. Αυτό ήταν ένα από τα νοήματα του αιτήματος "Γιώργο προχώρα, άλλαξέ τα όλα".
Από το πόσο γρήγορα και πόσο επιτυχημένα θα γινόταν αυτό εξαρτάτο και η επιτυχία του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές του 2007.
Και πράγματι υπήρξαν νέες ιδέες, και μάλιστα πολύ οραματικές και υποσχόμενες όπως:
· η πράσινη οικονομία,
· η συμμετοχική δημοκρατία,
· η κοινωνική λογοδοσία,
· η επένδυση στην παιδεία,
· η μέτρηση της απόδοσης των κρατικών δαπανών,
· η ανάπτυξη της περιφέρειας στη λογική της "Νέας Ολυμπίας" κ.α.
Δυστυχώς, όμως, ο μόνος που πραγματικά τις εξέφρασε στο προηγούμενο διάστημα ήταν ο Γιώργος Παπανδρέου, σε σημείο που να διερωτάται κανείς εάν είναι το ίδιο το ΠΑΣΟΚ έτοιμο για έναν ηγέτη σαν τον Γιώργο Παπανδρέου ή μάλλον βολεύει καλύτερα το ρουσφέτι, η εσωκομματική διαπλοκή, οι ομάδες, οι καρέκλες, κ.λ.π.;
Το όραμά του δεν πολλαπλασιάστηκε από ορισμένα στελέχη, ιδίως από εκείνα που ήρθαν στο ΠΑΣΟΚ επειδή ήταν δύναμη εξουσίας και όχι επειδή ήταν το λαϊκό κίνημα των προοδευτικών Ελλήνων. Νέοι άνθρωποι δεν προβλήθηκαν και τα παλιά στελέχη είτε δεν ήθελαν, είτε δε μπορούσαν. Εάν κάτι έπρεπε να αλλάξει στο ΠΑΣΟΚ, αυτό ήταν πρωτίστως τα στελέχη του.
Η αποτυχία του Γιώργου Παπανδρέου ήταν ότι δεν προχώρησε αρκετά γρήγορα σε αυτή την κατεύθυνση από το 2004, όταν είχε όλες τις προϋποθέσεις. Σήμερα αυτό γίνεται εξ ανάγκης και σε συνθήκες κρίσης. Το ΠΑΣΟΚ φαίνεται σαν να απαρτίζεται ήδη από δύο κόμματα. Απλώς δε γνωρίζουμε ποιο από τα δύο θα κρατήσει το όνομα και τη "σφραγίδα". Εύχομαι και πιστεύω ότι θα είναι αυτό του Γιώργου.
Το νέο ήθος του Γιώργου Παπανδρέου το έχει ανάγκη αυτή η χώρα. Τώρα καλούμαστε όλοι, όχι απλά για να διαλέξουμε αρχηγό, αλλά για να διαλέξουμε ποιο ΠΑΣΟΚ θέλουμε. Να αγωνιστούμε για το ΠΑΣΟΚ που θέλουμε να έρθει στην εξουσία και όχι η εξουσία να φέρει το ΠΑΣΟΚ στα δικά της μέτρα. Ο αγώνας αυτός είναι αγώνας αξιών και συναισθήματος, είναι αγώνας ανάκτησης της αξιοπιστίας της πολιτικής κόντρα στον κυνισμό, την παραπλάνηση, την επικοινωνιακή δημαγωγία.
Αυτός ο αγώνας είναι η πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπίσουμε νικηφόρα. Άλλες γενιές αγωνίστηκαν για τη δημοκρατία που τώρα απολαμβάνουμε· Εμείς πρέπει να αγωνιστούμε για να διασφαλίσουμε ότι αυτή η δημοκρατία θα λειτουργεί με όρους αφύπνισης και συμμετοχής των πολιτών, όχι με όρους υποβάθμισης της νοημοσύνης μας και ποδηγέτησης συνειδήσεων.
Στα πλαίσια αυτά, η προσπάθεια ορισμένων να αντιμετωπιστεί και περιοριστεί η εσωτερική μας εκλογική αναμέτρηση στο επίπεδο των μονομάχων «ηρώων», σε συνδυασμό με την οξύτητα της αντιπαράθεσης μεταξύ των υποψηφίων για την προεδρία του Κινήματος, αποτελεί το κύριο εμπόδιο για κάθε ουσιαστική πολιτική συζήτηση, υπάρχει δε σοβαρός κίνδυνος να οδηγήσει το ΠΑΣΟΚ στην απομόνωση από τους κοινωνικούς αγώνες, σπρώχνοντας, παράλληλα, το εκλογικό μας σώμα στους λαϊκιστές ηγέτες και στην αγκαλιά του φιλελευθερισμού.
Για τους λόγους αυτούς, το στοίχημα είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό των τελευταίων βουλευτικών εκλογών. Αφορά την απαίτησή μας για έναν νέο πολιτικό πολιτισμό, που θα σέβεται το μυαλό και την ψυχή του πολίτη και θα κάνει σημαία την διασφάλιση, ενίσχυση και διεύρυνση του κοινωνικού κράτους. Και που θα οδηγεί σε Κυβερνήσεις οραματικές, υπεύθυνες, αποτελεσματικές και υπόλογες για την εντολή που διαχειρίζονται, την δική μας εντολή.
4.- Το ίδιο το κοινωνικό κράτος, για το οποίο αναφερθήκαμε και προηγουμένως, σύμφωνα με τις πολιτικές της παρελθούσης και παρούσης νεοφιλελεύθερης διακυβέρνησης, περιέχει τις δραματικές επιπτώσεις της κυριαρχίας της αγοράς. Το να υπερασπιζόμαστε, όμως, ό,τι μας παραχωρείται είναι μια λανθασμένη και αδιέξοδη επιλογή. Θα ήταν σαν να βγάζουμε νερό από τη θάλασσα με το κουτάλι. Στην πραγματικότητα η κύρια πρόκληση είναι να πετύχουμε μια πραγματική κοινωνική προστασία. Η οικονομία είναι αυτό που πρέπει να αμφισβητηθεί, είναι η ικανότητα να κριτικάρουμε την οικονομία που πρέπει να ανακαλυφθεί εκ νέου και ένα από τα ζωντανά στοιχεία αυτής της κριτικής της οικονομίας εκφράζεται στην συγκεκριμένη εμπειρία της υπεράσπισης και προώθησης των κοινωνικών αγαθών.
Τα αγαθά που πρέπει να θεωρούμε σημαντικά, που ανήκουν σε όλους, πρέπει να είναι ο μοχλός για την οικοδόμηση της μελλοντικής μας κοινωνίας και αφετηρία μιας πορείας που θα κάνει δυνατή την επίτευξη ενός νέου κοινωνικού και δημοκρατικού συμβολαίου, μια βάση για μια άλλη Ελλάδα, απαλλαγμένη από την νεοφιλελεύθερη καταδίκη, για μια Ελλάδα της συμμετοχικής δημοκρατίας.
Αυτό είναι και θα πρέπει να είναι το κύριο καθήκον του ΠΑΣΟΚ, η εκτέλεση του οποίου, όπως και τότε, έτσι και τώρα, θα αλλάξει την Ελλάδα· μια Ελλάδα, όμως, που δεν έχει σχέση με τα σαλόνια και με τους Έλληνες που ασκούνται σε συζητήσεις γύρω από τους -ισμούς και τις καταναλωτικές προκλήσεις τους· μια Ελλάδα, που δεν είναι μόνον οι περιώνυμοι Έλληνες, αλλά πρωτίστως οι ανώνυμοι άνθρωποι, που τραγουδούν το ηλιοβασίλεμα, που αγαπούν, που καλημερίζουν το διπλανό τους, που είναι φιλόξενοι και γενναιόδωροι, που ζουν με φιλαλληλία, που μπορούν να δώσουν το χέρι στον αδύναμο -κυρίως σ' αυτόν. Αυτή είναι η πραγματική Ελλάδα και γι' αυτή την Ελλάδα αξίζει να αγωνίζεται κανείς…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου