Παρασκευή 15 Δεκεμβρίου 2006

Άνθρωπος και Γαία – Μια λησμονημένη σχέση εξάρτησης



“Να αποστρέφεσαι όσα βρίσκονται στην εξουσία μας, αλλά είναι αντίθετα προς τη φύση ” (ΕΠΙΚΤΗΤΟΥ Εγχειρ. II, 2)
Αν ήσασταν εξωγήινοι και ψάχνατε για ζωή στη Γη τι θα παρατηρούσατε στον πλανήτη αυτόν;
1. Ότι είναι μια εκπληκτική γαλάζια μπάλα, τυλιγμένη από ένα μείγμα αερίων σε περιεκτικότητα 21% οξυγόνο,78% περίπου άζωτο και ελάχιστα άλλα αέρια. Το μείγμα αυτό είναι εκρηκτικό, αλλά δεν εκρήγνυται. Και επιπλέον παραμένει σταθερό εδώ και εκατομμύρια χρόνια. Το οξυγόνο εάν έφτανε στο 25% όλα τα δάση θα καίγονταν αμέσως. Αν κατέβαινε στο 17% καμία φωτιά δεν θα άναβε και κανένα όν, που αναπνέει, δεν θα ζούσε. 2. Το θαλασσινό νερό έχει, επίσης, μία σταθερή περιεκτικότητα σε άλατα. Σταθερή μέση θερμοκρασία. Σταθερό κλίμα (οι παγετώνιες εποχές, οι κατακλυσμοί, ηφαιστειακές εκρήξεις, συγκρούσεις μετεωριτών απλώς είναι οι μικρές ταλαντώσεις ενός εκκρεμούς με μικρό πλάτος, σταθερή περίοδο και…όμορφη ακουστική). 3. Αν και η ηλιακή ακτινοβολία μέσα σε 4 δισεκατομμύρια χρόνια -τόσα χρόνια η Γη δημιουργεί ζωή- αυξήθηκε κατά 30%, η Γη από μόνη της διατήρησε σταθερή τη θερμοκρασία του σώματος της και δεν “κάηκε” από τον Ήλιο. 4. Ούτε χάνει θερμοκρασία, ούτε οδεύει προς τη αταξία και το χάος, όπως θα έπρεπε. Αντίθετα παράγει συνεχώς νέα τάξη, πολυπλοκότητα και ταυτόχρονα ενοποιεί και συνθέτει πολυάριθμες χημικές και θερμοδυναμικές ισορροπίες…
Η Γη δεν είναι, όπως λανθασμένα θεωρεί ο σύγχρονος άνθρωπος, ένας νεκρός πλανήτης από πετρώματα που πάνω του ζουν κάποιοι ζωντανοί οργανισμοί όπως τα ζώα, τα φυτά και ο άνθρωπος.
Αποτελεί ουσιαστικά μια ζωντανή οντότητα, ικανή να αντεπεξέρχεται στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει, να μαθαίνει απ’ αυτές, να ισορροπεί κάθε ανισορροπία, να αυτοθεραπεύεται και να εξελίσσεται, όπως κάθε άλλος ζωντανός οργανισμός. Το σύνολο της ζωής πάνω στη Γη, μέσα από την δημιουργική και αρμονική αλληλεπίδραση όλων των μερών του, ήταν εκείνο που τροποποίησε τις συνθήκες του πλανήτη, έτσι ώστε η ζωή να μπορέσει να στεριώσει πάνω σ’ αυτόν και να εξελιχθεί. Με άλλα λόγια, δεν ήταν η ζωή που προσαρμόστηκε στις συνθήκες που βρήκε, αλλά ήταν η ζωή που έφτιαξε τις κατάλληλες συνθήκες.
Πέρα όμως από την καθαρά βιολογική και χημική θεώρηση του συνόλου της βιόσφαιρας του πλανήτη μας, υπάρχουν συγκλίνουσες ενδείξεις για το ότι, εκτός από τη βιολογική συνάφεια του συνόλου της ζωής πάνω στη Γη, υπάρχει και συνάφεια σε συγκινησιακό και σε νοητικό επίπεδο. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως τα συναισθήματά μας και οι σκέψεις μας μπορούν να αλληλεπιδρούν και να διαμορφώνουν καταστάσεις πάνω στον πλανήτη, οι οποίες τελικά γίνονται αντιληπτές ως φυσικά φαινόμενα.
Στη μακρινή αρχαιότητα ο άνθρωπος, τότε που ήταν λιγότερο “σοφός” από εμάς τους σημερινούς, έχοντας μια πιο άμεση επαφή με τη φύση και δίχως τον σημερινό απομονωτισμό μας στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις, μπορούσε να αφουγκράζεται τον παλμό της φύσης και να αναγνωρίζει ότι τα πάντα γύρω του σφύζουν από ζωή. Μα πάνω απ’ όλα αναγνώριζε ότι όλα γύρω του αλληλεπιδρούν, ως ζωντανοί οργανισμοί που είναι και ότι όλα μαζί αποτελούν κύτταρα ενός ευρύτερου ζωντανού οργανισμού που είναι ο ίδιος ο πλανήτης.
Κυριολεκτικά, οι μακρινοί μας πρόγονοι βίωναν την στοργική αγκαλιά της Μητέρας Γης. Ο Ησίοδος, στη Θεογονία του, αποκαλεί τη Γαία ως την αρχαιότερη θεά. Αυτή τους έδινε τροφή, αυτή τους καθοδηγούσε στην κατανόηση του κόσμου και τη γνώση των Νόμων της ζωής, αυτή τους χάριζε κάθε χαρά και πόνο και με περισσή αγάπη πάντα σύμπασχε μαζί τους. Η ίδια η καλλιέργεια της γης είχε ιερό χαρακτήρα. Πίστευαν ότι, μέσω της πράξης αυτής, δεν εξασφάλιζαν μόνον την διατροφή τους, αλλά απέδιδαν, επίσης, τιμές στην Μεγάλη Θεά Δήμητρα και την Μητέρα Γαία. Η γη αυτή, που γεννά και τρέφει τους ανθρώπους, θα είναι η ιδία που θα δεχθεί τα κορμιά τους όταν τελειώσουν την πορεία του βίου. Έτσι, τα εδάφη στα οποία πραγματοποιείται η μόνιμη εγκατάσταση των ανθρώπων και η απαρχή της Γεωργίας, γίνονται για τις επόμενες γενεές τα ιερά εδάφη, που τους παρέδωσαν οι προπάτορές τους για να καλλιεργήσουν, να τα υπερασπίσουν και να τα τιμήσουν, τιμώντας, με τον τρόπο αυτόν και τους ίδιους τους Προγόνους τους.
Οι Ινδιάνοι τις Αμερικής λένε ότι κάτω από το βλέμμα της Γαίας κάθε πέτρα, φυτό, ζώο και άνθρωπος είναι αδέλφια που συμπορεύονται στο ίδιο μονοπάτι και για το λόγο αυτό στις επικλήσεις και τις προσευχές τους όλα τα πλάσματα αποκαλούνται και βιώνονται ως «αδέλφια ανθρώπου».
Με μεγάλο σεβασμό και ταπεινότητα το Πνεύμα της Μητέρας Γης προσεγγίζουν και οι Δρυίδες και οι απανταχού Σαμάνοι.
Ύστερα από τα παραπάνω, μήπως θα αντέχατε να μάθετε τι ρόλο παίζει λ.χ. …το μικροσκοπικό και “ασήμαντο” πλαγκτόν των θαλασσών στη ζωή της δική μας αρχοντιάς; Μελέτες έδειξαν ότι απελευθερώνει στον ωκεανό θείο, το οποίο μετατρέπεται σε διμεθυλιούχο θείο. Μέρος αυτού εξαερώνεται και δημιουργεί όξινα σωματίδια. Αυτά, με τη σειρά τους, ευνοούν τη δημιουργία πυκνών σύννεφων βροχής. Σύμφωνα με υπολογισμούς, αν το πλαγκτόν δεν αναλάμβανε το ρόλο αυτό οι βροχές θα μειώνονταν κατά το ήμισυ και η θερμοκρασία θα ήταν υψηλότερη κατά 10 βαθμούς Κελσίου. Το πλαγκτόν λειτουργεί με τέτοιο τρόπο, ώστε η Γαία να διατηρείται σχετικά δροσερή. «Πολύ αλτρουιστική συμπεριφορά. Γιατί άραγε;», αναρωτιούνται οι εξελικτικοί βιολόγοι, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι το πλαγκτόν συμβάλλει στη δημιουργία των σύννεφων βροχής, προκειμένου να διασκορπίσει τα γονίδιά του μακριά.
Τελικά, η Γαία λειτουργεί βάσει παράλληλων ιεραρχικών συστημάτων. Στο ένα επίπεδο υπάρχουν τα γονίδια, οι πληθυσμοί και τα είδη που δημιουργούν τους κανόνες. Μετά, οι οικογένειες και οι τάξεις των ζώων και των φυτών. Στο επόμενο επίπεδο βλέπουμε τα “αβατάρα” (avatara): έτσι χαρακτηρίζονται οι οργανισμοί ενός είδους, όχι με βάση το σχήμα και τα γονίδιά τους, αλλά σύμφωνα με το ρόλο που παίζουν ως «παραγωγοί» και «καταναλωτές» ενός τοπικού οικοσυστήματος. Το οικοσύστημα αυτό εμπεριέχεται σ´ ένα περιφερειακό, το οποίο με τη σειρά του ανήκει στο συνολικό οικοσύστημα, την Γαία. Τα επιμέρους συστήματα, λοιπόν, εγγυώνται τη σταθερότητα και τη λειτουργία της Γαίας.
Κατά συνέπεια, όλοι οι άνθρωποι οφείλουμε ένα μεγάλο χρέος στη γη. Είμαστε πλασμένοι από την ουσία της και ζούμε επάνω της και όλα όσα κάνουμε εδώ στη γη, όλα όσα ανακαλύπτουμε με την επιστήμη, όλα όσα δημιουργούμε με την τέχνη ή τη βιομηχανία, είναι επίσης μέρος δικό της. Ο,τιδήποτε, όμως, κάνουμε, ας γίνεται όχι μόνο για το προσωπικό μας κέρδος ή συμφέρον, αλλά και προς όφελός της ή, τουλάχιστον, όχι σε βάρος της. Μην συνεχίζουμε να εξωθούμε με την αδιαφορία μας τα πράγματα στα άκρα.
Μολαταύτα, η μακαριότητα και ο εφησυχασμός μας μάς ωθούν να πιστεύουμε ακόμη και σήμερα, που οι κλιματολογικές αλλαγές είναι έντονες “… ότι «η Γαία θα μας φροντίσει». Αλλά αυτό είναι λάθος. Το μόνο που σημαίνει είναι πως η Γαία θα φροντίσει τον εαυτό της. Κι ο καλύτερος τρόπος για να το κάνει, θα είναι να μας ξεφορτωθεί” (Τζίμ Λάβλοκ, Βερολίνο, Νοέμβρης 1988).
Εμείς που είμαστε το εκλεκτότερο δημιούργημα της Γαίας και οι κύριοι εκφραστές της συνείδησής της ας μην έχουμε την τύχη των δεινοσαύρων, κοσμώντας στο απώτατο μέλλον τις προθήκες μουσείων κάποιων άλλων έλλογων οντοτήτων, που ίσως μας διαδεχθούν, λόγω της δικής μας αλαζονείας…

Κυριακή 10 Δεκεμβρίου 2006

«Ώρα μηδέν για την Τουρκία»

Σύμφωνα με τις τρέχουσες δημοσιογραφικές πληροφορίες, στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων παραπέμπεται η συζήτηση για τις κυρώσεις που θα πρέπει να επιβληθούν στην Τουρκία, λόγω της μη εφαρμογής του πρόσθετου πρωτοκόλλου, η οποία θα γίνει σε ιδιαίτερα φορτισμένο κλίμα, εξαιτίας και των ατυχών (;!) χειρισμών που έγιναν από πλευράς Φινλανδών αναφορικά με την περίφημη «τουρκική πρόταση» να ανοίξει ένα λιμάνι και ένα αεροδρόμιο, αλλά και την ταχύτητα με την οποία ορισμένες πλευρές έσπευσαν να χαρακτηρίσουν τον τουρκικό ελιγμό ως «εποικοδομητική χειρονομία».
Την ίδια ώρα, στη Τουρκία μαίνεται η σύγκρουση μεταξύ της Κυβέρνησης Ερντογάν από τη μια και του Αρχηγού του γενικού επιτελείου και του προέδρου της τουρκικής δημοκρατίας από την άλλη, εξαιτίας της πρότασης της τουρκικής κυβέρνησης στην ΕΕ για το άνοιγμα των τουρκικών λιμανιών στην Κύπρο, για την οποία οι δεύτεροι δήλωσαν άγνοια.
Ήδη τα κράτη μέλη εμφανίζονται χωρισμένα σε δύο μπλοκ. Το ένα, με βασικό πυρήνα την Ελλάδα, την Κύπρο, την Αυστρία και τη Γαλλία, υποστηρίζουν πως η Τουρκία πρέπει να λάβει ένα καθαρό μήνυμα με πάγωμα ικανών κεφαλαίων και την οριοθέτηση χρονοδιαγράμματος για να τηρήσει τις δεσμεύσεις της. Το άλλο, με βασικό πυρήνα την Βρετανία την Ισπανία, την Ιταλία και την Σουηδία επιδιώκουν το ελάχιστο των κυρώσεων για την Τουρκία, υποστηρίζοντας ότι "Είναι ισχυρό το μήνυμα που ήδη έχει λάβει η Άγκυρα".
Μέχρι πρότινος οι μεγάλοι εταίροι μας προσπαθούσαν να παρακάμψουν την τουρκική ασυνέπεια. Υπενθυμίζουμε ότι τον Δεκέμβριο του 1999 στη Σύνοδο Κορυφής του Ελσίνκι είχαν αναγορεύσει την Τουρκία υποψήφια προς ένταξη χώρα για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας κι όχι γιατί πληρούσε τα υφιστάμενα κριτήρια. Τότε, όμως, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θεωρούσαν ότι η δέσμευση που αναλάμβαναν ήταν γενική. Τον Δεκέμβριο 2002 στην Κοπεγχάγη είχαν αφήσει τη γειτονική μας χώρα μετεξεταστέα αλλά, όπως ήταν αναμενόμενο, τον περασμένο Δεκέμβριο ικανοποίησαν το αίτημά της. Της έδωσαν ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων και κατ' αυτόν τον τρόπο την έθεσαν σε τροχιά ένταξης, έστω κι αν έθεσαν μια σειρά από πρωτοφανείς όρους.
Γνωστό είναι για “τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ” ότι ουκ ολίγες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις επιθυμούν η προοπτική ένταξης της Τουρκίας να εκτραπεί στην πορεία σε μια «ειδική σχέση».
Από την άλλη, οι ΗΠΑ και η Βρετανία, οι οποίες, ως γνωστόν, έχουν εδώ και χρόνια αναλάβει την εργολαβία να θέσουν την Τουρκία σε τροχιά ένταξης, επικαλούμενες ως πρόσχημα το στερεότυπο του κινδύνου διολίσθησης στον ισλαμικό φονταμενταλισμό, ενώ στη πραγματικότητα η στάση τους οφείλεται περισσότερο στη στρατηγική εκτίμησή τους ότι η ένταξή της όχι μόνον θα αποδυναμώσει την Ε.Ε. οικονομικά, αλλά και θα παρεμποδίσει την πολιτική χειραφέτηση της Γηραιάς Ηπείρου, έχουν αποδυθεί τις τελευταίες ημέρες σε μία διπλωματία κάτω από το τραπέζι, προσπαθώντας να επηρεάσουν τα κράτη μέλη που θεωρούν ως φιλοαμερικανικά υπέρ της Τουρκίας, προκειμένου να αποσοβήσουν τα χειρότερα γι’ αυτήν.
Και ξέρουμε το τι παίζεται και αναμένουμε με ζωηρό ενδιαφέρον τις εξελίξεις. Ίδωμεν!! Άλλωστε η χειραφέτηση της Ευρώπης από τον αμερικανικό παράγοντα και τον αγγλικό συνέταιρό του δοκιμάζεται επί μακρόν, μαζί με την υπομονή μας…

Τετάρτη 6 Δεκεμβρίου 2006

«Περί φαρμακείας»*

*(σ.σ. σκοπούμενη δηλητηρίαση)
«“Όποιος κατασκευάζει φίλτρα ολέθρια κατά των Τηίων, είτε για έναν μόνο, είτε ενάντια σε όλους τους πολίτες, Είθε να χαθεί αυτός και οι απόγονοί του” Αραί της Τέω»
Οι βρετανικές αρχές υγείας που ερευνούν τα αίτια θανάτου του Ρώσου πρώην κατασκόπου Αλεξάντερ Λιτβινένκο ανακοίνωσαν προ ημερών «ότι ο κίνδυνος από το ραδιενεργό πολώνιο-210, από το οποίο δηλητηριάστηκε ο Ρώσος πρώην πράκτορας Αλ.Λιτβινένκο, είναι πολύ μικρός».
Παρότι συγκεχυμένες εξακολουθούν να είναι οι μέχρι σήμερα πληροφορίες ως προς τα ακριβή αίτια του θανάτου του Λιτβινένκο και συγκεκριμένα εάν πρόκειται για σκοπούμενη δηλητηρίασή (φαρμακεία) του από πλευράς της Ρωσίας ή εάν μολύνθηκε από την έκθεσή του στο ραδιενεργό ισότοπο πολώνιο-210, που διακινούσε παράνομα, ως λαθρέμπορος, από πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, μολαταύτα, λαμβάνοντας ως αφορμή και μόνον την υποστηριζόμενη εκδοχή της δηλητηρίασης, θα πρέπει να δεχθούμε ότι αυτοί που ενδεχομένως θα ήθελαν να επιτύχουν τον θάνατο του Λιτβινένκο με τον τρόπο αυτό, ασφαλώς και θα γνώριζαν καλύτερα από τον καθένα μας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του Πολώνιου 210 και συγκεκριμένα ότι, μεταξύ άλλων, από μόνο του είναι ραδιενεργό και πολύ τοξικό στοιχείο κι ότι είναι πολύ επικίνδυνο εάν καταποθεί σημαντική ποσότητα (σ.σ. ερευνώνται τα περίεργα ευρήματα στο στομάχι του θανόντος).
Επειδή τέτοιου είδους παράξενοι θάνατοι, αλλά και δηλητηριαστές δεν αποτελούν πρωτοτυπία, αλλά σε διάφορες ανά τους αιώνες εποχές προκάλεσαν την γενικότερη αναστάτωση και αποτελούν τον κρίκο μιας μακράς αλυσίδας δηλητηριαστών, η αρχή της οποίας χάνεται στο απώτατο παρελθόν, για το λόγο αυτό σας προσκαλώ σε μια, κατά το δυνατόν, συνοπτική “δηλητηριώδη” περιπλάνηση στα μονοπάτια της ιστορίας!!
«Το δηλητήριο σε μικρή δόση είναι φάρμακο, ενώ το φάρμακο σε μεγάλη δόση είναι δηλητήριο» απεφάνθη τοξικολόγος του 19ου αιώνα, ενώ οι σημερινοί γιατροί θα μας πουν πως «η δόση κάνει το δηλητήριο», καθώς ο επιστημονικός ορισμός του δηλητηρίου δεν είναι σαφής. Προφανώς, με τον όρο δηλητήρια ορίζονται εκείνες οι ουσίες που είναι επιβλαβείς για την υγεία και ενίοτε για τη ζωή του ατόμου, ωστόσο τα δηλητήρια έχουν και ωφέλιμες ιατρικές εφαρμογές (“φάρμακο” και “φαρμάκι”, κατά τη λαϊκή διάκριση).
Δεν είναι βέβαιο αν ο πρωτόγονος άνθρωπος συνέλεξε τα δηλητήρια για τις φαρμακευτικές ιδιότητές τους ή για την αποτελεσματικότητά τους κατά των θηραμάτων ή των εχθρών του. Σίγουρα, όμως, εκείνο το μέλος της φυλής, που είχε την οξυδέρκεια να διαπιστώσει τις δηλητηριώδεις ιδιότητες των φυτών ή των πετρωμάτων του περιβάλλοντός του, απέκτησε ισχύ μεταξύ των υπολοίπων. Εξάλλου, η ισχύς όσων γνώριζαν τα μυστικά των δηλητηρίων συνεχίστηκε ανά τους αιώνες (βλ. Π.Διαθήκη, όπου βρίθει συνταγών για την παρασκευή τους).
Οι αρχαίοι πρόγονοί μας χρησιμοποιούσαν δηλητήρια για ιατρικούς λόγους, και όχι μόνο: ο Ιπποκράτης χρησιμοποιούσε αρσενικό για την τοπική θεραπεία των εξελκώσεων του δέρματος, αλλά δεν υπάρχει αναφορά για τη χρήση του ως δηλητηρίου. Πάντως, αργότερα το σχετικά άοσμο και άγευστο αρσενικό, το οποίο εξάγεται από το ομώνυμο πέτρωμα, υπήρξε για αιώνες το πλέον χρησιμοποιούμενο δηλητήριο.
H ουσία που ασφαλώς χρησιμοποιούσαν ως δηλητήριο οι αρχαίοι πρόγονοί μας ήταν το γνωστό κώνειο, που, σύμφωνα με τον Πλάτωνα, κλήθηκε να πιει ο Σωκράτης όταν κρίθηκε ένοχος για την «εισαγωγή καινών δαιμονίων», που διέφθειραν τους νέους των Αθηνών. Κατά πάσα πιθανότητα, το μόνο συστατικό του κωνείου ήταν το εκχύλισμα από το ομώνυμο φυτό, το οποίο περιέχει πληθώρα αλκαλοειδών με κυριότερo και τοξικότερo την κωνειίνη.
Αξιόλογος είναι για το θέμα που ερευνούμε και ο συντομότερος από τους σωζόμενους λόγους του Αντιφώντα “Φαρμακεία κατά της μητρυιάς”, τ.Α΄, ο οποίος έχει καταγραφεί και έχει συνταχθεί ως κατηγορία για μια υπόθεση φαρμακείας (δηλητηρίασης), όπου ένας νέος κατηγορούσε τη μητριά του ότι, χρησιμοποιώντας ως όργανο την παλλακίδα κάποιου φίλου του συζύγου της, σκότωσε με δηλητήριο τον σύζυγό της (πατέρα του ομιλητή) και τον φίλο του.
Και, βέβαια, δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητος ο θάνατος του Μ.Αλεξάνδρου, για τις συνθήκες επελεύσεως του οποίου η συγγραφική έρευνα συνεχίζεται μέχρις τις μέρες μας!!
Οι Πέρσες δεν έμειναν ασυγκίνητοι από τις δυνατότητες των δηλητηρίων. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, η Παρυσάτιδα (ετεροθαλής αδελφή και σύζυγος του Δαρείου B΄) σκότωσε τη νύφη της Στατήρα τοποθετώντας δηλητήριο στη μια πλευρά του μαχαιριού που χρησιμοποιήθηκε για να κοπεί το κρέας κατά τη διάρκεια δείπνου. Επιλέγοντας το ασφαλές μισό, η Παρυσάτιδα έζησε για να δει τον θάνατο της άτυχης Στατήρας.
Κατά τη Ρωμαϊκή Εποχή, η τέχνη του δηλητηριάζειν είχε μεγάλη απήχηση. Τον προσωπικό δηλητηριαστή του διέθετε ο Νέρωνας, ο οποίος, με τη βοήθειά του, σκότωσε τον αδελφό του Μπριτάνικους, χρησιμοποιώντας υδροκυάνιο (το οποίο εξάγεται από πικραμύγδαλα και σε μεγάλες δόσεις μπορεί να επιφέρει τον θάνατο σε δευτερόλεπτα).
Τον ίδιο δηλητηριαστή είχε χρησιμοποιήσει και η Αγριππίνα για να σκοτώσει τον σύζυγό της Κλαύδιο (τον οποίον διαδέχθηκε ο Νέρων). Για τον θάνατο του Κλαυδίου χρησιμοποιήθηκε η μπελαντόνα, η οποία εξάγεται από το ομώνυμο φυτό (ανήκει στην οικογένεια Solanaceae όπως και οι πατάτες).
Οι Άραβες φέρεται ότι συστηματοποίησαν την χρήση του δηλητηρίου κατά τον 8ο αιώνα μ.X..
H παράδοση των δηλητηριάσεων συνεχίστηκε και εξελίχθηκε κατά τον Μεσαίωνα, όπως τουλάχιστον αποδεικνύεται από το γεγονός ότι ο φόβος του θανάτου από δηλητηρίαση έκανε τους πάντες να αγοράζουν αντίδοτα (κυρίως πετρώματα και κέρατα ζώων, στην πλειονότητά τους ανενεργά) και φυλαχτά.
Κατά την Αναγέννηση, όμως, αναγεννήθηκε και η τέχνη των δηλητηριάσεων με αποκορύφωμα την περίοδο κατά την οποία στην Ιταλία κυριαρχούσε η οικογένεια Βοργία. Λέγεται μάλιστα ότι υπήρχε μυστική συνταγή για ισχυρότατο δηλητήριο το οποίο δόθηκε στους Βοργίες από κάποιον ισπανό μοναχό, μαζί με το αντίδοτο. H ύπαρξη του αντιδότου πάντως δεν μπόρεσε να προστατεύσει τους Βοργίες: τόσο ο Πάπας Αλέξανδρος ο ΣΤ' - ιδρυτής της δυναστείας, όσο και το ένα από τα πέντε παιδιά που απέκτησε από την ερωμένη του Vanozza de Cattanei, ονόματι Τσέζαρε, έχασαν τη ζωή τους από δηλητηρίαση! H δηλητηριώδης παράδοση των Βοργία συνεχίστηκε και μετά το τέλος της ισχύος τους: κατά τον 16ο αιώνα, το Συμβούλιο των Δέκα πραγματοποιούσε συμβόλαια δηλητηριάσεων αντί καθορισμένου αντιτίμου, ενώ έναν αιώνα αργότερα τόσο η Ρώμη όσο και η Βενετία διέθεταν σχολές όπου διδασκόταν η τέχνη του δηλητηριάζειν.
Την ίδια εποχή, το νερό της Τοφάνα (της πλέον επιτυχημένης δηλητηριάστριας του 17ου αιώνα) δεν ήταν καθόλου νερό: πωλούμενο ως καλλυντικό το διάλυμα αρσενικού βρήκε ισχυρή απήχηση στις γυναίκες της εποχής, αφού χρησιμοποιήθηκε για την εξόντωση 600 και πλέον ατόμων, κυρίως συζύγων!!
Τέλος, άξια λόγου για το πόσο φόβο ποιούσε η δηλητηρίαση στο ορθόδοξο χριστιανικό πληθυσμό είναι και η “ευχή του Αγ.Γεωργίου”, που διάβαζε ο ιερέας στην οικία των πιστών “ούτω Κύριε ο Θεός ημών, ρύσαι, σώσον και διαφύλαξον τον δούλον σου (όνομα), την οικογένεια και τον οίκον αυτού από πάσης φαρμακείας…”.
Φθάνοντας στο τέλος της περιπλάνησης αυτής θα διαπιστώσατε, αγαπητοί αναγνώστες της στήλης αυτής, ότι το δηλητήριο, το οποίο αναφέρεται και ως όπλο των δειλών, ποτέ δεν εξέλιπε από την ανθρώπινη ιστορία, απεναντίας θεωρώ ότι θα συμφωνήσετε κι εσείς με τα λόγια του Μενάνδρου, ότι «ο ύπουλος άνθρωπος είναι κρυμμένη παγίδα» (Γν.μον. 587)…

Κυριακή 3 Δεκεμβρίου 2006

«Περί της ανθρωπίνης φύσεως και των αποδεκτών κανόνων συμπεριφοράς»*

*(αφορμή για το παρόν άρθρο αποτέλεσε η πολλαπλή δολοφονία στα Καλύβια Αγρινίου)
«“Aν κατανοήσεις τι είναι ο άνθρωπος, τότε καλύτερος θα γίνειςΔΙΦΙΛΟΥ (Ανθ.Στοβ. ΚΑ,3)»
Κανείς δε ζητάει από το λιοντάρι να μη σκοτώνει αντιλόπες. Ως άνθρωποι θεωρούμε δεδομένο ότι η φύση έχει τους κανόνες της. Το κάλεσμα της άγριας φύσης… Ο άνθρωπος είναι ο μόνος που καλείται να συμπεριφέρεται διαφορετικά. Προσδιορίζεται ως το ζώο που έχει την επιλογή, που μπορεί να αποφασίσει να μη βλάψει τα άλλα πλάσματα και ως εκ τούτου πρέπει να αποφασίσει να μην τα βλάψει. Με άλλα λόγια, ζητείται από τον άνθρωπο να δράσει στο ίδιο ανώτερο επίπεδο το οποίο απαρνιέται.
Λέγεται ότι ανήκει στη φύση (“η φύση είναι πατρίδα της γενιάς του κάθε ανθρώπου” ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ {Ανθ.Στοβ. ΠΖ,8}), ότι τη γνωρίζει μέσω των ενστίκτων του και ότι ακριβώς επειδή τη γνωρίζει υποτίθεται ότι μπορεί να ελέγχει τη δράση τους. Αυτό που πράγματι διαψεύδουμε είναι η δυνατότητα επιλογής. Αυτή η λογική αντίθεση δεν είναι παρά ένας άλλος τρόπος προσδιορισμού της ανθρώπινης φύσης, δείχνοντας πώς η ανθρωπινότητα υπεκφεύγει του προορισμού της.
Ακούμε να λένε ότι “Ο άνθρωπος είναι το μόνο όν που σκοτώνει για ευχαρίστηση”, το οποίο υπονοεί ότι ο φόνος δεν μπορεί ή δε θα έπρεπε να είναι διασκεδαστικός. Συμφωνούμε απόλυτα, αλλά, υποστηρίζοντας κάτι τέτοιο, δεν κάνουμε τίποτε άλλο απ’ το να ανοίγουμε τη μοιραία πόρτα στο αλλόκοτο, χωρίς περιορισμούς, βασίλειο της ευχαρίστησης.
Η φύση δεν είναι μη βίαιη. Ούτε η ανθρωπότητα. Καμιά ζωή δε θα ήταν τόσο γλυκιά, ώστε να εξαλείψει οποιαδήποτε πιθανότητα επιθετικότητας. Ο άνθρωπος δεν είναι πλασμένος για να σκοτώνει ή να μην σκοτώνει. Στην πραγματικότητα, ο άνθρωπος δεν ήταν “πλασμένος” για τίποτα, ούτε έχει πλήρη επίγνωση των συναισθημάτων και ενστίκτων του. Ο άνθρωπος είναι μέρος της φύσης, αλλά ταυτόχρονα είναι ξεχωριστός από τον υπόλοιπο φυσικό κόσμο. Κατά πόσο αυτό έχει να κάνει με την ορθή στάση; Κατά πόσο με κοινωνικούς παράγοντες; Κάθε περίοδος μεταφράζει διαφορετικά τις διαθέσιμες πληροφορίες, ανάλογα με τις κυρίαρχες ιστορικές προοπτικές. Η συμπεριφορά του ανθρώπου κατευθύνεται και από τη φύση του και από την επιδεξιότητά του.
Ο ανθρωποκεντρισμός (η άποψη, δηλαδή, ότι ο άνθρωπος είναι ανώτερος από τα άλλα είδη) και η φυσιοκρατία -naturalism– (η άποψη ότι ο άνθρωπος πρέπει να αφομοιώσει την υπόλοιπη φύση) αγνοούν και οι δύο ότι η ανθρώπινη φύση είναι προορισμένη να αναζητά την ανθρώπινη φύση. Ο άνθρωπος είναι το όν που ποτέ δεν ξέρει ακριβώς τι είναι. Τα συστήματα προσπαθούν να τον καθησυχάσουν. Όταν έχει πλήρως καθησυχαστεί, ο άνθρωπος γίνεται πιο καταστροφικός. Αυτό που κάνει τον άνθρωπο να διαφέρει από τα άλλα είδη είναι το ίδιο που κάνει δυνατή την πτώση του και την περιπλάνησή του. Υπάρχει κάτι αδύνατο στην ανθρωπινότητα που τίποτα δε μπορεί να το απαλείψει.
Οι "παραβατικοί" χαρακτήρες νιώθουν "στριμωγμένοι" από τους νόμους και τις απαιτήσεις της κοινωνίας και εφευρίσκουν ασυνήθιστους, αποκλίνοντες τρόπους, ώστε να απελευθερωθούν από αυτά τα δεσμά. Μια και επαναστατούν εναντίον των βασικών δομών της κοινωνίας, οι παραβάτες αυτοί, χαρακτηρίζονται κατά περίπτωση ως μηδενιστές, ιδαλγοί, ρομαντικοί ακόμα και ανισόρροποι.
Στον αντίποδα όλων αυτών, για την κοινωνία η παράβαση δεν μπορεί και δεν μένει ατιμώρητη. Οι σύγχρονες κοινωνίες κατευθύνονται προς την διασφάλιση του κράτους δικαίου τους, το οποίο δημιουργήθηκε και λειτουργεί με θεσμούς δικαιοσύνης, διοικήσεως και ασφαλείας και σκοπό έχουν τη προστασία του κοινού συμφέροντος όλων των πολιτών.
Γι’ αυτές τις κοινωνίες, λοιπόν, επειδή οι “παραβατικοί” δεν αδικούν απλά, αλλά θέτουν σε αμφισβήτηση κατά το μάλλον ή ήττον και την ίδια την συνεκτική δομή της κοινωνίας, οι νόμοι θεσμοθετήθηκαν στο να στοχεύουν στην αντιμετώπιση και τιμωρίας τους και όπως, εξ αντιδιαστολής, έλεγε ο Δημοσθένης «αν καταργηθούν οι νόμοι και έχει ο καθένας την εξουσία να κάνει ό,τι επιθυμεί, όχι μόνο η πολιτεία καταστρέφεται, αλλά και αυτή η ζωή μας δε θα διέφερε καθόλου από τη ζωή των θηρίων» (Κατ’ Αριστογ. Α. 20-21).
Ο παραβάτης σπάει τον κανόνα – θεϊκό ή μη - άρα διαπράττει ύβρη και πρέπει να υποστεί τις συνέπειες. Στην αρχαία τραγωδία, «Ύβρις» σημαίνει την αλαζονική συμπεριφορά του ανθρώπου, που οδηγούσε σε υπέρβαση του ηθικού και θεϊκού νόμου, η οποία επέφερε την τιμωρία του.
Στον Όμηρο συγκεκριμένα, η λέξη αναφερόταν στην παραβίαση των κανόνων και στην υπέρβαση των ορίων που θεωρούνται αρμόζοντα στους θνητούς ανθρώπους, με συνέπεια την προσβολή των θεών, τον εξορισμό τους και φυσικά την Άτη, την πνευματική τύφλωση που προκαλούν οι θεοί στον παραβάτη, ώστε να οδηγηθεί μόνος μου στην καταστροφή που είναι το επακόλουθο της ύβρεως.
Τα όρια ανάμεσα στην αποδεκτή και την παραβατική συμπεριφορά, ανάμεσα στις κοινωνικές συμβάσεις και τις ατομικές ελευθερίες συνιστά, ιστορικά, ένα κοινωνικό, πολιτικό και ιδεολογικό λεπτό ζήτημα.
Ο σύγχρονος δυτικός πολιτισμός ορίζεται ως ο πολιτισμός της «μη βίας», παρότι αφενός μεν δυσκολεύεται να αποκτήσει μια συνέπεια και μια ξεκάθαρη λογική, αφετέρου δε πίσω από την ταμπέλα της μη βίας συνυπάρχουν πολύ ετερόκλητες απόψεις και επιχειρήματα που κάποτε σε κάνουν να σκέφτεσαι ότι γίνεται μια ορισμένη εκμετάλλευση αυτής της θετικής στάσης. Χαρακτηριστικά παραδείγματα: α) ο άνθρωπος που σκοτώνει άλλον εκλαμβάνεται ως φονιάς, ενώ όταν ο ίδιος άνθρωπος σε περίοδο πολέμου σκοτώνει χιλιάδες άλλους χαρακτηρίζεται ως ήρωας και β) η μονομερής άσκηση βίας από τον κατασταλτικό μηχανισμό του κράτους προς τους πολίτες που δυσανασχετούν, ακόμη και όταν οι τελευταίοι επιλέγουν να διαμαρτυρηθούν κατά της εξουσίας με μεθόδους κοινωνικά αποδεκτές.
Εν κατακλείδι, ποτέ και τίποτα δε θα μπορέσει να εξουδετερώσει τελείως την αντικοινωνική και αρνητική πλευρά του ανθρώπου. Δολοφονίες, όπως η πολλαπλή στα Καλύβια Αγρινίου, αλλά και η πρόσφατη στη συνοικία Αγ.Βασιλείου στο Βόλο έρχονται να μας θυμίσουν ότι τα ζωώδη ένστικτά μας δεν πρόκειται να αφανιστούν όσο και εάν εξελίσσεται ο τεχνολογικός πολιτισμός μας, αλλά και ο κατασταλτικός μηχανισμός της κοινωνίας και ο μοναδικός μηχανισμός ανάσχεσής τους είναι μια παιδεία με φιλοσοφικό περιεχόμενο και πειθώ, τον οποίο εμείς, ως σύγχρονη κοινωνία, ούτε διαθέτουμε, ούτε και δείχνουμε ότι θα αποκτήσουμε στο ορατό μέλλον...
Υ.Γ. Στον νέο Νομάρχη Απόστολο Παπατόλια, αλλά και στους λοιπούς συναγωνιστές μου, είτε ορίσθηκαν να επανδρώσουν θέσεις ευθύνης στη Νομαρχία, είτε όχι, εύχομαι καλή δουλειά, γιατί στα πλαίσια της συλλογικής ευθύνης δεν χωρούν αποκλεισμοί και η επιτυχία είναι μονόδρομος και πράξη ευθύνης όλων μας.-

Παρασκευή 24 Νοεμβρίου 2006

«Η μόλυνση του περιβάλλοντος και … “η φοράδα στο Γενί Τζαμί”»

Παρότι ζούμε σ’ αυτή τη πόλη και με τις αισθήσεις μας αντιλαμβανόμαστε ότι κάτι δεν πάει καλά με το περιβάλλον που ζούμε, εντούτοις, μέσω των τοπικών ΜΜΕ, ενημερωνόμαστε το τελευταίο διάστημα ότι η ποιότητα του περιβάλλοντος του κέντρου της πόλης του Βόλου είναι σε κρίσιμο σημείο.
Συγκεκριμένα, μάθαμε ότι:
α) υπάρχει ατμοσφαιρική ρύπανση και πως υπάρχουν κάποια “ολικά αιωρούμενα σωματιδία”, οι τιμές των οποίων είναι σε υψηλά επίπεδα, πολλές φορές πάνω από το επιτρεπτό όριο,
β) τα αιωρούμενα σωματίδια θεωρούνται ένας από τους πιο επικίνδυνους ρύπους επειδή παραμένουν κατά την εισπνοή στις ανώτερες και κατώτερες αναπνευστικές οδούς και δημιουργούν αναπνευστικά προβλήματα,
γ) “τα σωματίδια ΡΜ10”, τα οποία είναι άκρως επικίνδυνα για την υγεία μας, αφού εισχωρούν βαθιά στο αναπνευστικό σύστημα, είναι σχεδόν σε καθημερινή βάση πάνω από το επιτρεπτό όριο,
δ) και οι τιμές του “διοξειδίου του θείου” είναι κι αυτές σε υψηλό επίπεδο, εξαιτίας κυρίως των οχημάτων που χρησιμοποιούν ως καύσιμο το πετρέλαιο, τους πεπαλαιωμένους καταλύτες, αλλά και της ΑΓΕΤ,
ε) τα αιωρούμενα σωματίδια, ανάλογα με τη φυσικοχημική τους σύσταση, δρουν τοξικά στο αναπνευστικό σύστημα και σε συνδυασμό με υψηλές συγκεντρώσεις του θείου δημιουργούν επικίνδυνες για την υγεία μας καταστάσεις και αυξάνουν τη θνησιμότητα για νοσήματα του καρδιαγγειακού και αναπνευστικού συστήματος,
στ) η ποιότητα των θαλασσίων υδάτων βρίσκεται σε άθλιο επίπεδο, αφού υπήρχαν πολλοί παθογόνοι μικροοργανισμοί,
ζ) η ποιότητα του πόσιμου νερού αποτελεί αντικείμενο ιδιαίτερου προβληματισμού για τους επιστήμονες, επειδή στις μετρήσεις εντοπίζεται μεγάλος αριθμός παθογόνων μικροοργανισμών,
η) η ηχορύπανση κινείται πάνω από τα ανώτατα επιτρεπτά όρια και μπορεί να προκαλέσει ακουστική αναπηρία (κώφωση), διαταραχές στον ύπνο, στρες, να δημιουργήσει ή να χειροτερέψει, φυσιοσωματικά προβλήματα, όπως υψηλή πίεση αίματος, χρόνια κόπωση και καρδιοπάθειες,
θ) οι συγκεντρώσεις της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας σε διάφορα σημεία της πόλης κινούνται σε ανησυχητικό επίπεδο για την υγεία μας, καθόσον κυμαίνονται κατά 90% πάνω από το επιτρεπτό όριο που είναι τα 450 nT,
ι) το “διοξείδιο του αζώτου (ΝΟ2)” είναι αέριο σε χρώμα κίτρινο – καφέ με δηκτική και γλυκίζουσα οσμή, αισθητή σε συγκεντρώσεις 1-3ppm (1880-5650 μg/m3). Αν και υπάρχει στα καυσαέρια, παράγεται κατά μεγάλο μέρος στην ατμόσφαιρα από την οξείδωση του ΝΟ, κυρίως με φωτοχημική δράση και παρουσία υδρογονανθράκων καθώς και από βιομηχανικές κατεργασίες, η παρατεταμένη δε έκθεσή μας σ’ αυτό, ακόμη και όταν βρίσκεται σε χαμηλές συγκεντρώσεις, θεωρείται πιθανός βλαπτικός παράγοντας για τους πνεύμονες,
ια) οι αυξημένες συγκεντρώσεις του διοξειδίου αυτού έχουν άμεσες επιδράσεις, όπως οσμή, ερεθισμό της μύτης και των ματιών, δυσχέρεια στην αναπνοή, οξεία αναπνευστική δυσφορία, πνευμονικό οίδημα ακόμη και θάνατο,
ιβ) έμμεση αλλά σοβαρή επίδραση των “οξειδίων του αζώτου” είναι η συμμετοχή τους, μαζί με τους υδρογονάνθρακες και την ηλιακή ενέργεια, στο σχηματισμό φωτοχημικών οξειδωτικών, που έχουν πολύ δυσμενή επίδραση στην υγεία και το περιβάλλον και
ιγ) οι ενοχλήσεις που γίνονται αντιληπτές από μας είναι το τσούξιμο των ματιών και το δάκρυσμα, ερεθισμός της μύτης και του λαιμού, βήχας, πνιγμός, πονοκέφαλος και έντονο αίσθημα κόπωσης.
Επειδή στα χρόνια που ήμουν μαθητής το μάθημα της Χημείας μου προκαλούσε χημικές αντιδράσεις δυσφορίας, για το λόγο αυτό μου είναι δύσκολο σήμερα να εντρυφήσω με τη πρώτη στην πλήρη κατανόηση όλων αυτών των ορολογιών για χημικά στοιχεία, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και πώς επενεργούν σε βάρος της ποιότητας της ζωής μας, αλλά και της ίδιας μας της υγείας.
Βέβαια, τότε δεν χρειαζόταν να γίνω εμπειρικός χημικός, αφού η καθημερινή μου ζωή δεν με υποχρέωνε, εκτός της σχολικής αίθουσας, να αναλύω τον αέρα που ανέπνεα και το νερό που έπινα ή τα νερά, στα οποία κολυμπούσα. Η ζωή μπορεί να ήταν φτωχική, το περιβάλλον, όμως, ήταν πιο ανθρώπινο από σήμερα και η χημεία έμοιαζε ως ένα σταυρόλεξο, που καλούνταν να λύσουν αυτοί που δεν έπαιζαν στις αλάνες.
Σήμερα, όμως, εισπράττουμε όλοι το τίμημα της άναρχης ανόδου του βιοτικού μας επιπέδου. Το μοντέλο ανάπτυξης που βιώσαμε τα τελευταία 30 τουλάχιστον χρόνια επέδρασε δυναμικά στις σχέσεις μας με το περιβάλλον, με το τελευταίο να εμφανίζεται αδύναμο να αντιμετωπίσει τις ακόρεστες καταναλωτικές μας επιθυμίες.
Αφού εμείς υποβαλλόμαστε σε θυσίες οικονομικές, για να συγκεντρώνουμε κάθε φορά το αναγκαίο ποσό χρημάτων, που θα μας επιτρέψει να αποκτήσουμε το καινούργιο μας αυτοκίνητο - άσχετα εάν θα αγανακτούμε κάθε φορά για να βρούμε ένα ελάχιστο ελεύθερο κομμάτι γης για να το σταθμεύσουμε - το εξοχικό μας κοντά στο ρέμα ή πάνω σ’ αυτό, για την κατασκευή του οποίου θα χρειαστούμε τσιμέντο, που θα μας παράσχει η τοπική τσιμεντοβιομηχανία, σίδερα η τοπική χαλυβουργία, μάρμαρα, αμμοχάλικο και πλάκες επένδυσης από τα τοπικά λατομεία, κ.ο.κ., …λογικό δεν θεωρούμε ότι και το περιβάλλον πρέπει να είναι προετοιμασμένο να δεχθεί κι αυτό θυσίες;!!
Γιατί ποιο λόγο, λοιπόν, σήμερα δυσανασχετούμε; Εμείς δεν αξιώσαμε θυσίες από το περιβάλλον; Εμείς δεν διαμαρτυρόμαστε με την εταιρεία κινητής τηλεφωνίας, με την οποία έχουμε σύνδεση κινητού τηλεφώνου, εάν το τηλέφωνό μας δεν έχει δυνατό σήμα; Εμείς δεν θεωρούμε τις ρυπαίνουσες βιομηχανίες της περιοχής μας αναγκαίο κακό; Εμείς δεν χρησιμοποιούμε κακοσυντηρημένα αυτοκίνητα και ασυντήρητους, παλαιάς τεχνολογίας, λέβητες κεντρικής θέρμανσης; Εμείς δεν γελάμε όταν ο οδηγός που μας ακολουθεί χάσει τον οπτικό έλεγχο της οδήγησης από τα καυσαέρια που βγάζει το αυτοκίνητό μας; Εμείς δεν γεμίζουμε από υπερηφάνεια για τον θόρυβο που κάνει το μηχανάκι ή το αυτοκίνητό μας, ιδίως, μάλιστα, όταν έχουμε εγκαταστήσει ένα πανάκριβο στερεοφωνικό συγκρότημα σ’ αυτό;
Σκεφτήκαμε ποτέ ότι θα αποστερήσουμε από τις μελλοντικές γενιές το περιβάλλον που εμείς γνωρίσαμε και αυτές δεν πρόκειται ποτέ να γνωρίσουν; Και ποιος μας είπε ότι έχουμε το δικαίωμα να επιβαρύνουμε ή και να καταστρέφουμε το περιβάλλον στο όνομα της κάποιας ευημερίας μας, όταν η αποκατάσταση του περιβάλλοντος δεν είναι ούτε αυτονόητη, ούτε γίνεται από μόνη της;
Τα όρια του περιβάλλοντος, από απόψεως εξαντλήσεως των πόρων, αλλά και της ικανότητάς του να αφομοιώνει τα απόβλητα του σύγχρονου αναπτυξιακού - παραγωγικού - καταναλωτικού πολιτισμού μας, είτε ως προϊόντα, είτε ως χρησιμοποιούμενα υλικά, έχουν στενέψει πάρα πολύ.
Αν, λοιπόν, αντιμετωπίσουμε ή αντιμετωπίζουμε ήδη εμείς ή τα παιδιά μας νοσήματα του καρδιαγγειακού και αναπνευστικού συστήματος, υψηλή πίεση αίματος, χρόνια κόπωση και καρδιοπάθειες, αν νοιώσουμε άμεσες επιδράσεις στην οσμή, ερεθισμό στη μύτη και τα μάτια μας, δυσχέρεια στην αναπνοή, οξεία αναπνευστική δυσφορία, πνιγμό, πνευμονικό οίδημα, τότε ας μην αναζητήσουμε με την πρώτη ευκαιρία τα αίτια στις κληρονομικές μας καταβολές, ούτε να αποδώσουμε τις ευθύνες στους …άλλους, αφού κάλλιστα αυτός ο άλλος θα εμφανισθεί εμπρός στα μάτια μας, εάν για μια στιγμή κοιτάξουμε με περισσή προσοχή αυτόν που θα εμφανιστεί στην αντικρινή πλευρά του καθρέφτη μας. Ή θα πρέπει να κάνουμε κάτι μαζί τώρα, για να αντιμετωπίσουμε τη κατάσταση ή ας συνεχίσουμε απερίσπαστοι να ασχολούμαστε με το τι έκανε “η φοράδα στο αλώνι”, …ένα φιλοσοφικό ερώτημα, που μας βασανίζει ως λαό, πολυεπίπεδα, τις τελευταίες δεκαετίες!!